This is a Welsh-language resource presenting standard editions of the poetry composed by Welsh poets between 1282 and the middle of the sixteenth century. This collection is aimed at anyone who wants to learn more about Medieval Welsh poetry – University students and researchers, and also anyone who wants to learn more about the history of our bardic tradition, or about the history of some particular area long ago. If you want to learn more about one poet in particular, one could start by reading the Preamble to his work, before turning to the poems themselves. There is plenty of help in paraphrases and notes to help with the interpretation.
The Poetry of the Nobility Series
Wales in the long 18th century
'Wales in the long 18th century. Primary Sources in the Salisbury Collection of Cardiff University' This is a Welsh-language page on the website of Cardiff University which gives an overview with short introduction to the primary sources on the 'long eighteenth century' in the Salisbury Collection of Cardiff University Arts and Humanities Library, Special Collections. The material is presented in categories, such as religion, education, society and politics and some items have been digitised.
American Civil War letters
The American Civil War (1861-65) was one of the most important formative events in the history of the United States. There is a wealth of evidence about the campaigns by the Welsh who were fighitng in them, because there were literally thousands of Welsh-speaking soldiers fighting in the Union (Northern) Army. The resources shared here shed light on their experiences, including vivid descriptions of some of the most famous events of the war. This will be of particular interest to history students at Swansea, Aberystwyth and Bangor Universities undertaking the second year module 'American Civil War'.
History Conference 2021: 'Women and the World'
A conference held on 17 March 2021 for undergraduate and postgraduate History students but also anyone with an interest in people and history. The conference will follow the theme of 'Women and the World' with interesting presentations on the lives of women in the Middle Ages; murder at a convent in Quebec; Welsh women and the French Revolution; and a portrait of women in the First World War. The conference will be held online, please register below: You can watch the conference recordings by clicking below:
Tywysogion (2007)
Cyfres sy'n adrodd hanes saith o dywysogion Cymru, yng nghwmni Richard Wyn Jones. Ffilmiau'r Bont, 2007. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Dictionary of Welsh Biography Website
This website contains over five thousand concise biographies of individuals who have made a significant contribution to national life, whether in Wales or more widely. An interactive Timeline of individuals in the Dictionary of Welsh Biography is now available. The timeline is powered using linked open data and openly licensed content hosted by Wikimedia.
Gwrthwynebwyr y Rhyfel Mawr (2014)
Hanes pedwar gwrthwynebydd cydwybodol o Gymru yn ystod y Rhyfel Mawr. Gwas ffarm o Laneilian Ynys Môn oedd Percy Ogwen Jones. Mae ei hanes yn cael ei adrodd gan ei fab, Geraint Percy, yn Ysgol Penysarn. Ar ôl wynebu sawl tribiwnlys cafodd Percy ei arestio a'i ddanfon i Faracs Wrecsam ac yna i Kinmel. Mae Dr Jen Llywelyn wedi ymchwilio i fywyd yr heddychwr George M. Ll. Davies. Yn Aberdaron clywn hanes carchariad George am bregethu yn erbyn rhyfel a'r effaith andwyol a gafodd hyn ar ei iechyd. Aeth Gwenallt i guddio gyda pherthnasau iddo ger Rhydcymerau a Llandeilo i drio osgoi cael ei garcharu. Dr Christine James sydd yn sôn am y cyfnod hwn ym mywyd y bardd ym mro ei febyd: Pontardawe ac Alltwen. Gwrthododd Ithel Davies wneud unrhyw waith fyddai'n helpu'r rhyfel yn ystod ei garchariad. Yng Nghwmtudu mae aelod o'i deulu, Jon Meirion Jones, yn sôn am y driniaeth lem a ddioddefodd Ithel oherwydd ei ddaliadau. Mae'r hanesydd Aled Eirug yn siarad am y broses a wynebai'r gwrthwynebwyr cydwybodol, y tribiwnlysoedd, carcharu, cynllun y Swyddfa Gartref yn Dartmoor a chynghrair y Bluen Wen. Boom Cymru, 2014. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Gwyn Alf Hanesydd y Bobl
Rhaglen Ddogfen ar Gwyn Alf Williams. Yr Athro Gwyn Alf Williams, un o brif haneswyr Cymru. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Hedd Wyn: Canrif o Gofio
100 mlynedd wedi marwolaeth Hedd Wyn, Ifor ap Glyn sy'n olrhain hanes ei fywyd. Yn 2013, gwerthodd nai Hedd Wyn, Gerald Williams, Yr Ysgwrn i Barc Cenedlaethol Eryri. Dyma lle magwyd y bardd, a chawn weld sut y cafodd y ffermdy a'r tai allan eu trawsnewid yn ganolfan i ymwelwyr fodern, i warchod etifeddiaeth Hedd Wyn i'r dyfodol. Dilynwn ôl troed y bardd i Abercynon, i ddysgu am y tri mis y treuliodd yno fel glöwr, cyn symud ymlaen i Lerpwl i ymweld â rhai o'r lleoliadau a fyddai wedi bod yn gyfarwydd iddo yn ystod ei gyfnod yno yn hyfforddi fel milwr. Yn Ffrainc a Belg, dilynwn gamau olaf y bardd, a chlywed am y modd y cwblhaodd ei awdl fuddugol i Eisteddfod Genedlaethol 1917 tra'n martshio i gyfeiriad y frwydr a fyddai'n hawlio ei fywyd. Tra bod Hedd Wyn ei hun wedi tyfu yn eicon cenedlaethol, felly hefyd y gadair a enillodd yn Eisteddfod Birkenhead - Y Gadair Ddu. Yn Sanclêr, ar ymweliad â gweithdy Hugh Hayley, y dyn sy'n gyfrifol am y gwaith adfer arni, caiff Ifor ryfeddu ar waith cerfio cywrain y Belgiad Eugeen Vanfleteren, ffoadur o'r rhyfel a ymsefydlodd yn Birkenhead ac a gomisynwyd i greu'r Gadair. Gyda chymorth rhai o lythyrau'r bardd, erthyglau papur newydd, a chyfweliadau prin a recordiwyd gyda'i ffrindiau a'i deulu yn ystod y 60au a'r 70au, mae Ifor yn ail-asesu bywyd ac etifeddiaeth y bardd. Pam fod y stori hon yn parhau i gydio yn'om ni? Beth fyddai Hedd Wyn wedi ei gyflawni petai ond wedi cael byw? Efallai bod rhain yn gwestiynau na ellir eu hateb yn llawn, ond mae un peth yn sicr, y bydd enw Hedd Wyn yn parhau i atsain ar hyd yr oesau. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Henry Richard: Yr Apostol Heddwch (2013)
Un o'r Cymry mwyaf blaengar a fu erioed: dyn a wrthwynebai ryfel ymhob ffurf a siâp ac un a oedd ymhell o flaen ei amser. Mererid Hopwood sy'n cymryd golwg ar ddylanwad parhaus Henry Richard yn ei waith dros gymod a heddwch. Tinopolis, 2013. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
I'r Gad
Rhaglen ddogfen yn edrych ar hanes y chwe dyn a ddanfonwyd i garchar ym 1969 am fod yn aelodau o gorff FWA [Free Wales Army]. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Modiwl Dehongli'r Gorffennol (HCG2011)
Cyflwyniadau i gyd-fynd gyda'r modiwl prifysgol Dehongli'r Gorffennol (HCG2011). Bydd angen mewngofnodi i gael mynediad i'r cyflwyniadau isod. Rhestr y cyflwyniadau: Cyflwyniad i Hanes Marcsaidd (Yr Athro Gareth Williams) Cyfraniad Keith Thomas (Yr Athro Gareth Williams) Datblygiadau a phroblemau gyda dehongliadau Marcsaidd, a cyfraniadau Christopher Hill a Raymond Williams (Yr Athro Gareth Williams) Dehongliadau Marcsaidd o Galileo a William Harvey (Yr Athro Gareth Williams) Cymdeithas a diwylliant yng Nghymru yn y 19eg a'r 20fed Ganrif (Yr Athro Gareth Williams) Ysgrifennu Hanes Cymru (Dr John Davies) Hanes Marcsiadd (Dr Martin Wright) Ysgrifennu Hanes Cymru (Yr Athro Prys Morgan)