Dyma'r disgrifiad cynhwysfawr cyntaf un o Hen Gymraeg (iaith y 9fed ganrif hyd ddechrau'r ddeuddegfed) i ymddangos yn yr iaith Gymraeg. Mae'n addasiad (gan yr awdur ei hunan) o Gramadeg Hen Gymraeg, Alexander Falileyev, a gyhoeddwyd yn Rwsieg yn 2002, ac yn Ffrangeg yn 2008. Yn ogystal â throsi'r gwaith i'r Gymraeg, mae Dr Falileyev wedi'i addasu ar gyfer cynulleidfa Gymraeg, ac wedi ymgorffori ffrwyth yr ymchwil diweddaraf ar y testunau hyn (peth ohono eto i'w gyhoeddi). Mae hyn yn golygu y bydd o ddiddordeb i ysgolheigion profiadol yn ogystal â myfyrwyr a lleygwyr. Mae'n cynnwys disgrifiadau manwl o'r testunau hysbys, gyda llyfryddiaeth lawn, penodau ar ffonoleg, gramadeg a chystrawen yr iaith, a detholiad o destunau golygedig gyda nodiadau cynhwysfawr a geirfa. Mae'r llyfr hwn yn rhoi cyfle, am y tro cyntaf, i'r Cymry ddod i adnabod rhai o'r enghreifftiau cynharaf hysbys o destunau yn eu hiaith. Mae Dr Falileyev, yn enedigol o St Petersburg, Rwsia, yn arbenigydd ar yr ieithoedd Celtaidd. Mae wedi cyhoeddi'n helaeth ar enwau lleoedd a phersonol Celtaidd o Ewrop yn yr hen gyfnod, ac ar iaith a llenyddiaeth Cymru'r Oesoedd Canol Golygydd y Gyfres: Dr Simon Rodway, Prifysgol Aberystwyth.
Llawlyfr Hen Gymraeg – Alexander Falileyev
Archwilio Cymru'r Oesoedd Canol: Testunau o Gyfraith Hywel
Mae'r ddogfen hon gan Sara Elin Roberts a Christine James yn cynnig cyflwyniad cyffredinol i Gyfreithiau Hywel Dda, sef cyfreithiau brodorol Cymru yn yr Oesoedd Canol, trwy roi 'blas' i'r darllenydd ar yr amrywiaeth eang o feysydd gwahanol sy'n cael eu trafod yn y llawysgrifau gwreiddiol - meysydd mor amrywiol â chyfraith Gwragedd a Gwerth Offer, Coed a Chathod, rheolau ynghylch Tir, a Thrais, a Theulu'r Brenin... I gynorthwyo'r darllenydd amhrofiadol, ac er mwyn annog astudiaethau yn y maes, gosodwyd y detholion o'r testunau Cymraeg Canol gwreiddiol ochr-yn-ochr â 'chyfieithiadau' ohonynt mewn Cymraeg Diweddar. Mae rhagymadrodd byr i bob pwnc yn ei dro, a llyfryddiaeth ddethol ar ddiwedd pob uned ar gyfer darllen pellach. Dyma gyfrol a fydd o ddiddordeb a defnydd i bawb sy'n ymddiddori yn hanes y Gyfraith, hanes Cymru neu lenyddiaeth Gymraeg yn yr Oesoedd Canol. Ceir llawer mwy o wybodaeth am Gyfraith Hywel Dda ar wefan Cyfraith Hywel:
Sir John Prise: Mediaevalist or Humanist?
Sir John Prise (1501/2‒1555), of Brecon, was among the most influential servants of the Crown in Wales and the Marches at a time of great political and religious change. He was also one of the first among the Welsh to respond positively to some of the new cultural and intellectual emphases connected with the Renaissance. This article discusses the tension between, on the one hand, Prise’s learning and humanist outlook and, on the other hand, his attachment to the popular account of the history of Britain presented by Geoffrey of Monmouth in the twelfth century, an account that was largely rejected by the Italian Polydore Vergil in a work first published in the 1530s.
Historical climate: The potential of Wales’s documentary sources
With the uncertainty of climate change, reconstructions from parameteorological and phenological records provide a strong basis for the analysis of past and present climate. However, very little research has been completed on the historical climate of Wales, which is variable throughout the country due to factors such as topography and atmospheric circulation. This is particularly so for west Wales, which has a diverse range of environments from the upland ‘green desert’ to the fertile coastal plains, where an extensive history may potentially be reconstructed from un-tapped documentary resources. The potential is immense as possible sources of meteorological information include all religious, official and personal documentation, which may provide an insight into the relationship between the Welsh and the weather.
Coffáu’r Rhyfel Mawr yng Nghymru – seminar gyda'r Athro Syr Deian Hopkin
Yr Athro Syr Deian Hopkin yn siarad â myfyrwyr ar 20 Mawrth 2014 ynglŷn â sut i goffáu’r Rhyfel Mawr yng Nghymru yn ystod canmlwyddiant dechrau'r rhyfel.
Cyflwyniad yr Athro Gareth Williams ar ysgrifau sydd wedi dylanwadu arno
Mae'r Athro Gareth Williams yn hanesydd disglair, yn arbenigo ar ddiwylliant poblogaidd yng Nghymru yn y 19eg a'r 20fed ganrif. Mae bellach yn Athro Emeritws Prifysgol De Cymru. Yma, mewn darlith a draddododd ym Mhrifysgol Abertawe ar 17 Ebrill 2013, mae'n trafod pa ysgrifau sydd wedi dylanwadu ar ei yrfa.
Cyfraith Hywel Dda
Dyma'r man cychwyn ar gyfer darganfod mwy am Gyfraith Hywel neu system gyfreithiol Cymru yn yr oesoedd canol. Ariannwyd datblygiad y wefan gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol.