Daw hanes Cymru'n fyw yn y gyfres addysg boblogaidd hon a gafodd ei hysgrifennu a'i pherfformio gan Theatr Gorllewin Morgannwg. Yng nghwmni pedwar actor ifanc, awn ar daith yn ôl i'r gorffennol i ddarganfod mwy am rai o gyfnodau a digwyddiadau pwysicaf ein hanes. Heddiw, cawn olrhain hanes milwyr o Gymru yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf. ITV Cymru, 1990. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Tocyn Diwrnod: Breuddwyd Cymro mewn Dillad Benthyg (1990)
Graffiti (pennod 1) (1990)
Twm Morys a Llinos Ann sy'n cyflwyno. Mae'r rhaglen yn cynnwys yr eitemau canlynol: agoriad arddangosfa'r artist Keith Andrew yn Amgueddfa'r Gogledd, Llanberis; Steve Eaves yn canu 'Tir Neb'; Bardd yr Wythnos; Geraint Tilsley yn adrodd 'Muriau'; eitem ar y cerflunydd a'r llenor, Jonah Jones, a Bob Delyn a'r Ebillion yn perfformio 'Pethe'. HTV Cymru, 1990. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Tir Neb (2014)
I lawer, 'tir neb' - y llain o dir diffaith rhwng y ffosydd yn Ffrainc a Fflandrys - yw'r symbol fwyaf ingol o'r gwastraff bywyd a fu yn ystod rhyfel gwaedlyd 1914-18. Mae Tir Neb yn ffilm ddogfen delynegol a thrasig sy'n adrodd hanes y Rhyfel Mawr, o'i ddechrau i'w ddiwedd, yng ngeiriau'r bobl a ddioddefodd ar ddwy ochr tir neb. Mae'n seiliedig ar lythyrau o'r cyfnod gan Almaenwyr, Ffrancwyr, ac Americanwyr - ynghyd â Chymry, fel Huw T. Edwards, Hughie Griffith a T. Salisbury Jones. Mae llawer o'r delweddau archif yn y ffilm heb eu gweld ar deledu yng Nghymru o'r blaen. Cwmni Da, 2014. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Seiliau Beirniadaeth: Cyfrol 1, Rhagarweiniad – R. M. Jones
Astudiaeth ar ffurfiau a chynnwys y traddodiad llenyddol Cymraeg gan yr academydd a'r beirniad R. M. Jones. Cyhoeddwyd cyfres o bedair cyfrol yn seiliedig ar gwrs gradd allanol yn y Gymraeg, Coleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth yn ystod yr 1980au. Cyfrol 1, Rhagarweiniad: Mae'r gyfrol gyntaf yn ragarweiniad sy'n gosod sylfeini theoretig eang i'r dadansoddiad manylach sy'n dilyn yn y cyfrolau eraill. Trafodir beth yw beirniadaeth lenyddol a gwahanol ysgolion o fewn y maes. Edrychir hefyd ar nodweddion arddull fel cyferbynnu, cymharu, dieithrio a pherthynas s?n a synnwyr. Cyfrol 2, Ffurfiau Seiniol: Agwedd seiniol y traddodiad barddol yw ffocws y gyfrol hon. Wrth edrych ar odl, mydr a chynghanedd mae'r awdur yn tynnu sylw at egwyddorion y patrymau seiniol. Dadansoddir natur y ffurf lenyddol mewn dull adeileddol, a hynny, yn arloesol, am y tro cyntaf erioed mewn unrhyw iaith. Cyfrol 3, Ffurfiau Ystyrol: Edrychir yn fanylach ar fecanwaith seicolegol y traddodiad llenyddol yn y gyfrol hon. Cyfrol 4, Cyfanweithiau Llenyddol: Edrych yn ôl dros yr ymdriniaeth yn y cyfrolau blaenorol ac adolygu'r egwyddorion a wneir yma. Ystyrir fod yna ffurfiau llenyddol cyffredinol mewn sain.
Tipyn o Stad (2002)
Cyfres ddrama yn dilyn hynt a helynt trigolion stad Maes Menai. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Roc Cymraeg: Y Groesffordd (1988)
Rhaglen sy'n bwrw cipolwg ar y byd roc Cymraeg o'r dechreuad hyd at heddiw (1988) a cheisio dyfalu lle mae ei dyfydol. Mae'r rhaglen yn cynnwys nifer o cyfweliadau a sylwadau gan rhai sy'n ymwneud gyda'r 'sin' roc Cymraeg: trefnwyr gigiau, rheolwyr bandiau, cynhyrchwyr, golygwyr cylchgronnau ayyb. Dime Goch, 1988. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Ymadawiad Arthur (1994)
Wedi ei seilio yn y flwyddyn 2096 mae'r ffilm yn dilyn hanes, neu'n hytrach strach, Cymry'r dyfodol i ddarganfod 'Diwylliant Cymraeg' wedi i rhywun golli'r disg oedd yn dal yr holl wybodaeth bwysig. Mae Cymry'r dyfodol yn ceisio cael gafael ar y Brenin Arthur i arwain ei bobl ac yn danfon anffodus yn yn ôl i'r flwyddyn 1960 i ddarganfod diwylliant y werin. Cynyrchiadau'r Bae, 1994. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Y Rhwyg (1988)
Saith deg o flynyddoedd yn ôl daeth y Rhyfel Mawr i ben [Tachwedd 1988]. Ar ddiwrnod y dwys gofio led-led Ewrop, mae'n addas ail-ystyried effaith y brwydro ar ein gwlad ein hunain. Dangosir bod canlyniadau rhyfel 1914-1918 gyda ni o hyd, a bod 'y rhwyg o golli'r hogiau' yn dal i glwyfo ein cymdeithas hyd heddiw. John Davies sy'n cyflwyno'r rhaglen ac yn ystyried y newidiad mawr ddaeth i'r golwg yn sgil y Rhyfel Mawr. Mae Davies o'r farn fod chwyldro wedi digwydd o sawl cyfeiriad: chwyldro cymdeithasol, rhywiol a economaidd. Mae'n cyfeirio at y Rhwyg nid yn unig yn nhermau colli bywyd ond, yn ogystal, y Rhwyg rhwng yr hen Gymru a'r Gymru newydd... Mae'r rhaglen yn cynnwys llenyddiaeth a chyfraniadau gan Lady Ceri Olwen Evans (merch David Lloyd George) ac Ithal Davies. Teliesyn, 1988. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Her yr Hinsawdd
Mae'r Athro Siwan Davies yn gadael ei labordy ym Mhrifysgol Abertawe, lle mae hi'n ymchwilio i newid hinsawdd y gorffennol pell, ac yn teithio i'r Ynys Las ac i'r Maldives i weld beth sydd yn digwydd i'r hinsawdd bresennol. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Rhyfeloedd y Ganrif
Dyma'r ganrif fwyaf gwaedlyd a rhyfelgar yn hanes dynoliaeth. Y ganrif a welodd dau ryfel byd. Ac er bod heddychiaeth yn draddodiad Cymreig nodedig, mae'r Cymry hefyd wedi profi rhyfel ac wedi cyfrannu'n helaeth i'r frwydro. Yn wir does dim yn ystod y ganrif sy'n tanlinellu'r cymhlethdod wrth ystyried y cysylltiad rhwng Cymru a Prydain a Chymreictod a Phrydeindod yn fwy amlwg na rhyfel. Yr Athro R Merfyn Jones sy'n cyflwyno. Ffilmiau'r Bont, 1999. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Iwan Llwyd: 'Rhwng Gwên Nos Sadwrn a Gwg y Sul' (2014)
Bywyd a gwaith y diweddar fardd Iwan Llwyd trwy gyfweliadau a ffilm archif unigryw o'r 90au. Yn cymryd rhan bydd Myrddin ap Dafydd, Hywel Bebb, Manon Wynn Davies, Iwan Bala, Geraint Lovgreen a brawd Iwan, yr actor Llion Williams. Bydd ffilm o Iwan yn cyflwyno ac yn darllen ei farddoniaeth. Teleg, 2014. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Gerallt (2013)
Rhaglen ddogfen onest a threiddgar o'r Prifardd Gerallt Lloyd Owen sy'n codi'r llen ar gymeriad preifat ac enigmatig a ysgrifennodd rhai o gerddi enwocaf Cymru ac a fu'n Feuryn Talwrn y Beirdd am 30 mlynedd. Drwy gyfres o gyfweliadau estynedig, mynediad ecsgliwsif i'w gartref ynghyd â chyfweliadau gydag aelodau o'i deulu, mae'r ffilm-ddogfen hon yn cyflwyno ochr arall i'r persona cyhoeddus ac yn datgelu ei angerdd, ei ofnau a'i ellyllon. Gyda darlleniadau o rai o'i gerddi pwysicaf, mae'r rhaglen hon yn treiddio'n ddyfnach i'r themâu sydd wedi cydio ynddo gydol ei oes. Cwmni Da, 2013. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.