Gweithdy sgiliau ymchwil myfyrwyr Cymdeithaseg a’r Fagloriaeth ar gyfer Lefel A ac Uwch-Gyfrannol. Cyflwyniad ar brif elfennau gwaith ymchwil – dadansoddi data cynradd a data eilaidd. Cyflwyniadau gan Dr Rhian Hodges, Prifysgol Bangor (Data Cynradd) a Dr Siôn Llewelyn Jones, Prifysgol Caerdydd (Data Eilaidd).

Bydd Academi Heddwch Cymru’n cynnal cynhadledd undydd (ar-lein) ar y thema Heddwch ac Iechyd – Mawrth 31ain 2022. Mewn partneriaeth â’r Coleg Cymraeg Cenedlaethol a Phrifysgol Aberystwyth, mae’r alwad am bapurau wedi denu cyfraniadau sy’n archwilio heddwch ac iechyd o sawl cyfeiriad.

Drwy gydol y dydd bydd paneli’n trafod heddwch ac iechyd yng nghyd-destun e.e.:

• cynllunio trefol
• cynllunio iaith
• peirianneg
• dŵr
• llesiant
• grwpiau sydd wedi eu gwthio i’r cyrion
• creadigrwydd

Siaradwyr agoriadol:

Yr Athro Rowan Williams, Cadeirydd Academi Heddwch

Yr Athro Colin McInnes, Prifysgol Aberystwyth

Amcanion y gweithdai:

Cyflwyno prif hanfodion Dulliau Ymchwil i fyfyrwyr ôl-radd gan ddilyn yr amcanion canlynol:

• olrhain hanes a gwreiddiau damcaniaethau methodoleg ymchwil;
• cyflwyno cysyniadau craidd dulliau ymchwil
• cynnig technegau amrywiol o ymchwilio’n ansoddol ac yn feintiol;
• camau allweddol wrth greu cynllun ymchwil

Cynnwys:

Mae’r gweithdai ar-lein hyn wedi eu rhannu yn dair rhan sy’n trin a thrafod cysyniadau allweddol ym maes dulliau ymchwil a’r camau allweddol wrth greu cynllun ymchwil.

• Rhan 1 – Pwrpas ymchwil gymdeithasol: epistemoleg, ontoleg ac ymchwil empeiraidd
• Rhan 2 – Persbectifau, strategaethau a chwestiynau ymchwil
• Rhan 3 – Dadansoddi a dehongli data

Cyflwynydd: Dr Rhian Hodges

Mae Dr Rhian Hodges yn Uwch Ddarlithydd Cymdeithaseg a Pholisi Cymdeithasol yn Ysgol Hanes, Y Gyfraith a Gwyddorau Cymdeithas ym Mhrifysgol Bangor ers dros ddegawd bellach. Mae’n addysgu modiwlau cyfrwng Cymraeg ym maes addysg, cymdeithaseg, cynllunio ieithyddol, cymdeithaseg cerddoriaeth a dulliau ymchwil ac wrth ei bodd yn dysgu ystod eang o bynciau gwahanol drwy’r Gymraeg.

Ei maes ymchwil arbenigol yw cynllunio ieithyddol, ac yn arbennig siaradwyr newydd y Gymraeg, defnydd cymunedol o’r Gymraeg, ac addysg cyfrwng Cymraeg fel dull adfywio’r Gymraeg yng Nghymru.

Mae’n dod yn wreiddiol o Fargoed, Cwm Rhymni ond mae hi wedi ymgartrefu ym Mangor ers cyfnod sylweddol bellach. Mae hi wedi hen arfer teithio lan a lawr yr A470 i weld teulu a ffrindiau’r cymoedd.

Bydd y gweithdai hyn o fudd i fyfyrwyr ôl-radd sydd wrthi’n cynllunio eu traethodau hir a thraethodau ymchwil gan mae’n cynnig cyfle i ystyried camau hollbwysig y broses ymchwil a sut mae’n berthnasol i’w hymchwil eu hunain.

Amcanion y gweithdai:

• Cyflwyno mathau gwahanol o ddulliau ansoddol
• Amlinellu’r hyn sydd angen ei ystyried cyn, yn ystod ac ar ôl cynnal ymchwil ansoddol
• Ystyried y materion moesegol sydd y gysylltiedig ag ymchwil ansoddol
• Amlinellu sut i ddadansoddi a chyflwyno data ansoddol. 

Cynnwys:

• Mae gweithdy 1 yn archwilio’r mathau gwahanol o ddulliau ansoddol a dulliau creadigol. 
• Mae gweithdy 2 yn edrych ar yr hyn sydd angen ei ystyried wrth drio cael mynediad at gyfranogwyr ein hymchwil a chyn cynnal yr ymchwil. 
• Mae gweithdy 3 yn canolbwyntio ar yr hyn sydd angen ei ystyried yn ystod ac ar ôl cynnal ein hymchwil, yn ogystal â’r materion moesegol sydd yn gysylltiedig ag ymchwil ansoddol. 
• Mae gweithdy 4 yn edrych ar sut i ddadansoddi a chyflwyno data ansoddol.
•  

Cyflwynydd:  Dr Siôn Llewelyn Jones

Mae Siôn yn ddarlithydd yn Ysgol y Gwyddorau Cymdeithasol, Prifysgol Caerdydd. Bu’n datblygu darpariaeth cyfrwng Cymraeg yn yr ysgol ac mae’n addysgu nifer o fodiwlau, gan gynnwys modiwlau ymchwil. Mae gan Siôn brofiad helaeth o gynnal ymchwil ansoddol.   Bu’n gweithio ar nifer o brosiectau ymchwil ar gyfer gwahanol sefydliadau, megis Comisiynydd Plant Cymru, Iechyd Cyhoeddus Cymru a Llywodraeth Cymru. Yn 2017, gorffennodd ei PhD. Ar gyfer ei ymchwil ddoethurol, archwiliodd Siôn i ddyheadau pobl ifanc a oedd yn mynychu ysgol cyfrwng Cymraeg ac ysgol cyfrwng Saesneg yng nghymoedd de Cymru. Yn y prosiectau ymchwil hyn, bu’n ymwneud â’u cynllunio a bu’n cyfweld â chyfranogwyr yn ogystal â chynnal grwpiau ffocws wyneb yn wyneb, ar-lein ac ar y ffôn.

Mae’r adnoddau hyn yn gosod y chwyddwydr ar astudio Cymru gyfoes. Trafodir ynddynt nifer o themâu allweddol o fewn y gwyddorau cymdeithas, a hynny trwy dynnu ar enghreifftiau Cymreig cyfoes. O ganlyniad, mae’r pecyn yn unigryw yn y Gymraeg.

Mae pob uned yn cynnwys:

• crynodeb
• darlith ar ffurf cyflwyniadau fideo
• cwis aml-ddewis
• cwestiynau seminar
• llyfryddiaeth.

Cyfranwyr y thema hon yw:

• Dr Cynog Prys
• Dr Rhian Hodges
• Athro Rhys Jones
• Dr Siôn Llewelyn Jones
• Dr Rhys D. Jones
• Dr Gareth Evans-Jones.

Cynhyrchwyd y deunyddiau hyn â chefnogaeth Cronfa Adfer a Buddsoddi Addysg Uwch Cyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru.

Mae'r holl unedau a restrir isod hefyd i’w cael yma mewn un pecyn. 

Mae'r adnodd hwn yn cyflwyno myfyrwyr i rai o brif ddamcaniaethwyr a gwaith damcaniaethol o fewn y thema theori gymdeithasegol. Mae pob uned yn cynnwys:

• crynodeb
• darlith ar ffurf cyflwyniadau byrion
• cwis aml-ddewis
• cwestiynau seminar
• llyfryddiaeth.

Cyfranwyr y thema hon yw:

• Dr Cynog Prys
• Dr Rhian Hodges
• Athro Rhys Jones
• Dr Siôn Llewelyn Jones
• Dr Huw Williams.

Cynhyrchwyd y deunyddiau hyn â chefnogaeth Cronfa Adfer a Buddsoddi Addysg Uwch (Cyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru).

Mae'r holl unedau a restrir isod hefyd i’w cael yma mewn un pecyn. 

Cynhadledd ar-lein ac agored i bawb ar opsiynau gyrfa posib ym maes plant a phobl ifainc (heblaw addysgu). Cynhaliwyd y gynhadledd ar ddydd Mercher, 16 Chwefror 2022, drwy gyfrwng y Gymraeg (heb gyfieithu ar y pryd).

• 1.00: Prif Siaradwr ­ – Gwenllian Lansdown Davies, Prif Weithredwr Mudiad Meithrin
• 2.00: Panel Cyflogadwyedd – Yr Urdd (Aled Pickard), Ysgol Berfformio Academy Arts ac actores (Jalisa Andrews), GISDA (Siân Elen Tomos), Chwarae Cymru (Matthew Jenkins)
• 2.50: TORIAD
• 3.00: Mentergarwch – sgwrs gyda Gwenllian Stephens ar sefydlu Meithrinfa Cwtsh yn Sir Gâr
• 3.30: Panel Cymhwyster Pellach – dysgu am ddilyn cyrsiau eraill ar ôl gadael y coleg, siaradwyr yn sôn am; therapi lleferydd (Catrin Phillips), gwasanaeth prawf (Eirian Evans), gwaith cymdeithasol (Gwenan Prysor, Prifysgol Bangor) ac ymchwil prifysgol (Cadi Siôn, Prifysgol Bangor)
• 4.15: Trafodaeth agored
• 4.30: Gorffen

Mae modd gwylio recordiadau o'r sesiynau unigol isod:

Pecyn o adnoddau deniadol i gefnogi dysgu cymdeithaseg drwy gyfrwng y Gymraeg. Cynulleidfa’r deunyddiau hyn yw disgyblion sy’n astudio Lefel A Cymdeithaseg mewn ysgolion ledled Cymru, a myfyrwyr blwyddyn gyntaf sydd am astudio’r pwnc yn y brifysgol. Bydd mwy o ddeunyddiau yn cael eu hychwanegu maes o law.

E-lyfrau gan Dr Cynog Prys a Dr Rhian Hodges o Ysgol Hanes, Athroniaeth a Gwyddorau Cymdeithas Prifysgol Bangor.

Mae tri fersiwn o'r e-lyfrau yn cael eu cynnig yn yr adran ffeiliau isod: 

• Epub:  fersiwn rhyngweithiol sy'n dda ar gyfer ffonau a dyfeisiau symudol. Fel arfer bydd y llyfr yn agor o fewn ap llyfrau eich dyfais e.e. iBooks neu Play Books.
• Fersiwn ar-lein: fersiwn rhyngweithiol sy'n agor mewn porwr gwe. NODER - nid yw'r fersiwn hwn bob amser yn addas i'w ddefnyddio ar ddyfeisiau Android.
• PDF -  mae'r fersiwn hwn yn agor ar bob math o ddyfeisiau. NODER - nid yw'n cynnwys yr elfennau rhyngweithiol.

Araith a draddodwyd gan yr athronydd J. R. Jones yn Eisteddfod y Barri 1968 yn trafod y Cymry Cymraeg fel pobl a'u hawydd i oroesi.

Lenin oedd y gwleidydd cyntaf mewn unrhyw wlad i greu chwyldro ar sail egwyddorion Karl Marx. Ai llwyddiant ai methiant fu'r hyn a gyflawnodd ef rhwng 1917 a'i farw ym 1924? Cyn y gellir gosod llinyn mesur ar yr hyn a wnaeth, y mae angen deall yr amgylchiadau y digwyddodd y Chwyldro Comiwnyddol ynddynt, amgylchiadau a oedd yn bur wahanol i'r rhai lle disgwyliasai Marx weld gweithredu ei syniadau. Disgrifir yn y gyfrol hon gyflwr pethau yn Rwsia cyn y Chwyldro, gan amlinellu'n gryno ddatblygiad y gymdeithas a'i sefydliadau. Eir ymlaen i roi braslun o yrfa gyffrous Lenin ac olrheinir rhediad ei syniadau wrth iddo ymlafnio i droi dadansoddiad Marx yn rhaglen o weithredu ymarferol.

Cyfrifir Ludwig Wittgenstein gan lawer yn athrylith hynotaf yr ugeinfed ganrif mewn athroniaeth. Y mae hefyd yn unigryw yn ei faes gan iddo greu nid un athroniaeth ond dwy, y ddwy yn wreiddiol, dylanwadol a gwrthgyferbyniol. Ceisir yn y gyfrol hon esbonio mewn iaith seml ei ddau safbwynt sydd i'w gweld yn Tractatus Logico-Philosophicus ac yn yr Ymchwiliadau Athronyddol.

Wrth gyhoeddi ei Strategaeth Addysg Cyfrwng Cymraeg yn Ebrill 2010, nododd Llywodraeth Cynulliad Cymru bod y system addysg Gymraeg wedi chwarae rôl arweiniol ym maes addysg ddwyieithog ledled Ewrop a'r byd yn ystod yr hanner can mlynedd diwethaf. Wrth i'r gyfundrefn ddatblygu yn sgil y cynnydd yn niferoedd y disgyblion sy'n dymuno addysg ddwyieithog yng Nghymru, pwysleisir ei bod yn hanfodol i ni gadw golwg ar y patrymau a'r modelau sydd ar gael mewn cymunedau dwyieithog eraill sy'n llwyddo i integreiddio dwyieithrwydd neu amlieithrwydd yn eu darpariaeth er mwyn i ni ddeall eu perthnasedd i'n sefyllfa benodol ni yng Nghymru. Mae'r erthygl hon yn bwrw golwg dros y datblygiadau diweddaraf ym maes addysg ddwyieithog ar y llwyfan rhyngwladol gan ystyried beth yw'r prif negeseuon sy'n eu hamlygu eu hunain wrth i addysg o'r fath barhau i ddatblygu i ateb anghenion disgyblion mewn cymunedau dwyieithog ac amlieithog ledled y byd yn yr unfed ganrif ar hugain. W. Gwyn Lewis, 'Addysg ddwyieithog yn yr unfed ganrif ar hugain: Adolygu'r cyd-destun rhyngwladol', Gwerddon, 7, Ionawr 2011, 66-88.