Gweithdy sgiliau ymchwil myfyrwyr Cymdeithaseg a’r Fagloriaeth ar gyfer Lefel A ac Uwch-Gyfrannol. Cyflwyniad ar brif elfennau gwaith ymchwil – dadansoddi data cynradd a data eilaidd. Cyflwyniadau gan Dr Rhian Hodges, Prifysgol Bangor (Data Cynradd) a Dr Siôn Llewelyn Jones, Prifysgol Caerdydd (Data Eilaidd).
Gweithdy Cymdeithaseg a'r Fagloriaeth Gymraeg ar ddulliau ymchwil
Cynhadledd Undydd: 'Heddwch ac Iechyd'
Bydd Academi Heddwch Cymru’n cynnal cynhadledd undydd (ar-lein) ar y thema Heddwch ac Iechyd – Mawrth 31ain 2022. Mewn partneriaeth â’r Coleg Cymraeg Cenedlaethol a Phrifysgol Aberystwyth, mae’r alwad am bapurau wedi denu cyfraniadau sy’n archwilio heddwch ac iechyd o sawl cyfeiriad.
Drwy gydol y dydd bydd paneli’n trafod heddwch ac iechyd yng nghyd-destun e.e.:
- cynllunio trefol
- cynllunio iaith
- peirianneg
- dŵr
- llesiant
- grwpiau sydd wedi eu gwthio i’r cyrion
- creadigrwydd
Siaradwyr agoriadol:
Yr Athro Rowan Williams, Cadeirydd Academi Heddwch
Yr Athro Colin McInnes, Prifysgol Aberystwyth
Methodolegau Ymchwil yn y Celfyddydau a’r Dyniaethau
Amcanion y gweithdai:
Cyflwyno prif hanfodion Dulliau Ymchwil i fyfyrwyr ôl-radd gan ddilyn yr amcanion canlynol:
- olrhain hanes a gwreiddiau damcaniaethau methodoleg ymchwil;
- cyflwyno cysyniadau craidd dulliau ymchwil
- cynnig technegau amrywiol o ymchwilio’n ansoddol ac yn feintiol;
- camau allweddol wrth greu cynllun ymchwil
Cynnwys:
Mae’r gweithdai ar-lein hyn wedi eu rhannu yn dair rhan sy’n trin a thrafod cysyniadau allweddol ym maes dulliau ymchwil a’r camau allweddol wrth greu cynllun ymchwil.
- Rhan 1 – Pwrpas ymchwil gymdeithasol: epistemoleg, ontoleg ac ymchwil empeiraidd
- Rhan 2 – Persbectifau, strategaethau a chwestiynau ymchwil
- Rhan 3 – Dadansoddi a dehongli data
Cyflwynydd: Dr Rhian Hodges
Mae Dr Rhian Hodges yn Uwch Ddarlithydd Cymdeithaseg a Pholisi Cymdeithasol yn Ysgol Hanes, Y Gyfraith a Gwyddorau Cymdeithas ym Mhrifysgol Bangor ers dros ddegawd bellach. Mae’n addysgu modiwlau cyfrwng Cymraeg ym maes addysg, cymdeithaseg, cynllunio ieithyddol, cymdeithaseg cerddoriaeth a dulliau ymchwil ac wrth ei bodd yn dysgu ystod eang o bynciau gwahanol drwy’r Gymraeg.
Ei maes ymchwil arbenigol yw cynllunio ieithyddol, ac yn arbennig siaradwyr newydd y Gymraeg, defnydd cymunedol o’r Gymraeg, ac addysg cyfrwng Cymraeg fel dull adfywio’r Gymraeg yng Nghymru.
Mae’n dod yn wreiddiol o Fargoed, Cwm Rhymni ond mae hi wedi ymgartrefu ym Mangor ers cyfnod sylweddol bellach. Mae hi wedi hen arfer teithio lan a lawr yr A470 i weld teulu a ffrindiau’r cymoedd.
Bydd y gweithdai hyn o fudd i fyfyrwyr ôl-radd sydd wrthi’n cynllunio eu traethodau hir a thraethodau ymchwil gan mae’n cynnig cyfle i ystyried camau hollbwysig y broses ymchwil a sut mae’n berthnasol i’w hymchwil eu hunain.
Sgiliau Ymchwil Ansoddol
Amcanion y gweithdai:
- Cyflwyno mathau gwahanol o ddulliau ansoddol
- Amlinellu’r hyn sydd angen ei ystyried cyn, yn ystod ac ar ôl cynnal ymchwil ansoddol
- Ystyried y materion moesegol sydd y gysylltiedig ag ymchwil ansoddol
- Amlinellu sut i ddadansoddi a chyflwyno data ansoddol.
Cynnwys:
- Mae gweithdy 1 yn archwilio’r mathau gwahanol o ddulliau ansoddol a dulliau creadigol.
- Mae gweithdy 2 yn edrych ar yr hyn sydd angen ei ystyried wrth drio cael mynediad at gyfranogwyr ein hymchwil a chyn cynnal yr ymchwil.
- Mae gweithdy 3 yn canolbwyntio ar yr hyn sydd angen ei ystyried yn ystod ac ar ôl cynnal ein hymchwil, yn ogystal â’r materion moesegol sydd yn gysylltiedig ag ymchwil ansoddol.
- Mae gweithdy 4 yn edrych ar sut i ddadansoddi a chyflwyno data ansoddol.
Cyflwynydd: Dr Siôn Llewelyn Jones
Mae Siôn yn ddarlithydd yn Ysgol y Gwyddorau Cymdeithasol, Prifysgol Caerdydd. Bu’n datblygu darpariaeth cyfrwng Cymraeg yn yr ysgol ac mae’n addysgu nifer o fodiwlau, gan gynnwys modiwlau ymchwil. Mae gan Siôn brofiad helaeth o gynnal ymchwil ansoddol. Bu’n gweithio ar nifer o brosiectau ymchwil ar gyfer gwahanol sefydliadau, megis Comisiynydd Plant Cymru, Iechyd Cyhoeddus Cymru a Llywodraeth Cymru. Yn 2017, gorffennodd ei PhD. Ar gyfer ei ymchwil ddoethurol, archwiliodd Siôn i ddyheadau pobl ifanc a oedd yn mynychu ysgol cyfrwng Cymraeg ac ysgol cyfrwng Saesneg yng nghymoedd de Cymru. Yn y prosiectau ymchwil hyn, bu’n ymwneud â’u cynllunio a bu’n cyfweld â chyfranogwyr yn ogystal â chynnal grwpiau ffocws wyneb yn wyneb, ar-lein ac ar y ffôn.
Gwyddorau Cymdeithas: Astudio Cymru Gyfoes
Mae’r adnoddau hyn yn gosod y chwyddwydr ar astudio Cymru gyfoes. Trafodir ynddynt nifer o themâu allweddol o fewn y gwyddorau cymdeithas, a hynny trwy dynnu ar enghreifftiau Cymreig cyfoes. O ganlyniad, mae’r pecyn yn unigryw yn y Gymraeg.
Mae pob uned yn cynnwys:
- crynodeb
- darlith ar ffurf cyflwyniadau fideo
- cwis aml-ddewis
- cwestiynau seminar
- llyfryddiaeth.
Cyfranwyr y thema hon yw:
- Dr Cynog Prys
- Dr Rhian Hodges
- Athro Rhys Jones
- Dr Siôn Llewelyn Jones
- Dr Rhys D. Jones
- Dr Gareth Evans-Jones.
Cynhyrchwyd y deunyddiau hyn â chefnogaeth Cronfa Adfer a Buddsoddi Addysg Uwch Cyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru.
Mae'r holl unedau a restrir isod hefyd i’w cael yma mewn un pecyn.
Gwyddorau Cymdeithas: Theori Gymdeithasegol
Mae'r adnodd hwn yn cyflwyno myfyrwyr i rai o brif ddamcaniaethwyr a gwaith damcaniaethol o fewn y thema theori gymdeithasegol. Mae pob uned yn cynnwys:
- crynodeb
- darlith ar ffurf cyflwyniadau byrion
- cwis aml-ddewis
- cwestiynau seminar
- llyfryddiaeth.
Cyfranwyr y thema hon yw:
- Dr Cynog Prys
- Dr Rhian Hodges
- Athro Rhys Jones
- Dr Siôn Llewelyn Jones
- Dr Huw Williams.
Cynhyrchwyd y deunyddiau hyn â chefnogaeth Cronfa Adfer a Buddsoddi Addysg Uwch (Cyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru).
Mae'r holl unedau a restrir isod hefyd i’w cael yma mewn un pecyn.
Cynhadledd Gweithio gyda Phlant a Phobl Ifainc
Cynhadledd ar-lein ac agored i bawb ar opsiynau gyrfa posib ym maes plant a phobl ifainc (heblaw addysgu). Cynhaliwyd y gynhadledd ar ddydd Mercher, 16 Chwefror 2022, drwy gyfrwng y Gymraeg (heb gyfieithu ar y pryd).
- 1.00: Prif Siaradwr – Gwenllian Lansdown Davies, Prif Weithredwr Mudiad Meithrin
- 2.00: Panel Cyflogadwyedd – Yr Urdd (Aled Pickard), Ysgol Berfformio Academy Arts ac actores (Jalisa Andrews), GISDA (Siân Elen Tomos), Chwarae Cymru (Matthew Jenkins)
- 2.50: TORIAD
- 3.00: Mentergarwch – sgwrs gyda Gwenllian Stephens ar sefydlu Meithrinfa Cwtsh yn Sir Gâr
- 3.30: Panel Cymhwyster Pellach – dysgu am ddilyn cyrsiau eraill ar ôl gadael y coleg, siaradwyr yn sôn am; therapi lleferydd (Catrin Phillips), gwasanaeth prawf (Eirian Evans), gwaith cymdeithasol (Gwenan Prysor, Prifysgol Bangor) ac ymchwil prifysgol (Cadi Siôn, Prifysgol Bangor)
- 4.15: Trafodaeth agored
- 4.30: Gorffen
Mae modd gwylio recordiadau o'r sesiynau unigol isod:
PAAC (Pecyn Adnoddau Amlgyfrwng Cymdeithaseg)
Pecyn o adnoddau deniadol i gefnogi dysgu cymdeithaseg drwy gyfrwng y Gymraeg. Cynulleidfa’r deunyddiau hyn yw disgyblion sy’n astudio Lefel A Cymdeithaseg mewn ysgolion ledled Cymru, a myfyrwyr blwyddyn gyntaf sydd am astudio’r pwnc yn y brifysgol. Bydd mwy o ddeunyddiau yn cael eu hychwanegu maes o law.
E-lyfrau gan Dr Cynog Prys a Dr Rhian Hodges o Ysgol Hanes, Athroniaeth a Gwyddorau Cymdeithas Prifysgol Bangor.
Mae tri fersiwn o'r e-lyfrau yn cael eu cynnig yn yr adran ffeiliau isod:
- Epub: fersiwn rhyngweithiol sy'n dda ar gyfer ffonau a dyfeisiau symudol. Fel arfer bydd y llyfr yn agor o fewn ap llyfrau eich dyfais e.e. iBooks neu Play Books.
- Fersiwn ar-lein: fersiwn rhyngweithiol sy'n agor mewn porwr gwe. NODER - nid yw'r fersiwn hwn bob amser yn addas i'w ddefnyddio ar ddyfeisiau Android.
- PDF - mae'r fersiwn hwn yn agor ar bob math o ddyfeisiau. NODER - nid yw'n cynnwys yr elfennau rhyngweithiol.
Yr Ewyllys i Barhau – J. R. Jones
Araith a draddodwyd gan yr athronydd J. R. Jones yn Eisteddfod y Barri 1968 yn trafod y Cymry Cymraeg fel pobl a'u hawydd i oroesi.
Y Meddwl Modern: Lenin – W. J. Rees
Lenin oedd y gwleidydd cyntaf mewn unrhyw wlad i greu chwyldro ar sail egwyddorion Karl Marx. Ai llwyddiant ai methiant fu'r hyn a gyflawnodd ef rhwng 1917 a'i farw ym 1924? Cyn y gellir gosod llinyn mesur ar yr hyn a wnaeth, y mae angen deall yr amgylchiadau y digwyddodd y Chwyldro Comiwnyddol ynddynt, amgylchiadau a oedd yn bur wahanol i'r rhai lle disgwyliasai Marx weld gweithredu ei syniadau. Disgrifir yn y gyfrol hon gyflwr pethau yn Rwsia cyn y Chwyldro, gan amlinellu'n gryno ddatblygiad y gymdeithas a'i sefydliadau. Eir ymlaen i roi braslun o yrfa gyffrous Lenin ac olrheinir rhediad ei syniadau wrth iddo ymlafnio i droi dadansoddiad Marx yn rhaglen o weithredu ymarferol.
Y Meddwl Modern: Wittgenstein – Walford Gealy
Cyfrifir Ludwig Wittgenstein gan lawer yn athrylith hynotaf yr ugeinfed ganrif mewn athroniaeth. Y mae hefyd yn unigryw yn ei faes gan iddo greu nid un athroniaeth ond dwy, y ddwy yn wreiddiol, dylanwadol a gwrthgyferbyniol. Ceisir yn y gyfrol hon esbonio mewn iaith seml ei ddau safbwynt sydd i'w gweld yn Tractatus Logico-Philosophicus ac yn yr Ymchwiliadau Athronyddol.
W. Gwyn Lewis, 'Addysg ddwyieithog yn yr unfed ganrif ar hugain: Adolygu'r cyd-destun rhyngwladol' (2011)
Wrth gyhoeddi ei Strategaeth Addysg Cyfrwng Cymraeg yn Ebrill 2010, nododd Llywodraeth Cynulliad Cymru bod y system addysg Gymraeg wedi chwarae rôl arweiniol ym maes addysg ddwyieithog ledled Ewrop a'r byd yn ystod yr hanner can mlynedd diwethaf. Wrth i'r gyfundrefn ddatblygu yn sgil y cynnydd yn niferoedd y disgyblion sy'n dymuno addysg ddwyieithog yng Nghymru, pwysleisir ei bod yn hanfodol i ni gadw golwg ar y patrymau a'r modelau sydd ar gael mewn cymunedau dwyieithog eraill sy'n llwyddo i integreiddio dwyieithrwydd neu amlieithrwydd yn eu darpariaeth er mwyn i ni ddeall eu perthnasedd i'n sefyllfa benodol ni yng Nghymru. Mae'r erthygl hon yn bwrw golwg dros y datblygiadau diweddaraf ym maes addysg ddwyieithog ar y llwyfan rhyngwladol gan ystyried beth yw'r prif negeseuon sy'n eu hamlygu eu hunain wrth i addysg o'r fath barhau i ddatblygu i ateb anghenion disgyblion mewn cymunedau dwyieithog ac amlieithog ledled y byd yn yr unfed ganrif ar hugain. W. Gwyn Lewis, 'Addysg ddwyieithog yn yr unfed ganrif ar hugain: Adolygu'r cyd-destun rhyngwladol', Gwerddon, 7, Ionawr 2011, 66-88.