Mae’r erthygl hon yn ystyried datblygiad ffuglen Gymraeg yn y 1930au, a hynny trwy archwilio gwahanol syniadau ynglŷn â natur realaeth. Mae craffu ar ohebiaeth Saunders Lewis a Kate Roberts yn fodd i ddadansoddi’r modd y syniai’r ddau lenor am hanfodion estheteg realaidd. Trafodir ymateb Saunders Lewis i ddrafft cyntaf y nofel Traed mewn Cyffion ac awgrym Kate Roberts wrth amddiffyn hanfod y gwaith fod ‘poen ac undonedd’ yn berthnasol yn y 1930au ac yn themâu llenyddol dilys. Awgrymir bod apêl Kate at waith y nofelydd Gwyddelig, Peadar O’Donnell, yn bwysig er mwyn deall ei hestheteg hi. Edrychir wedyn ar y berthynas rhwng Traed mewn Cyffion ac un o nofelau O’Donnell, Islanders.

Mae'r gweminarau adolygu byw hyn yn cael eu trefnu gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol ar gyfer myfyrwyr blwyddyn 12 a 13 sy'n astudio Cymraeg UG/Safon Uwch. Bydd y sesiynau'n cael eu cynnal gan ddarlithwyr o adrannau Cymraeg prifysgolion Bangor, Aberystwyth, Abertawe a Chaerdydd, gyda'r bwriad o gyfoethogi eich dealltwriaeth o rai o'r testunau llenyddiaeth yr ydych yn eu hastudio yn y dosbarth. 

Bydd y sesiynau'n cael eu cynnal yn Gymraeg drwy Zoom rhwng 4.30-5.15pm ar brynhawniau Mercher, gyda'r sesiwn gyntaf ar nos Fercher 24 Mawrth 2021.

• 24 Mawrth 2021: Siwan (Saunders Lewis), Dr Manon Wyn Williams, Prifysgol Bangor (Bl.12)
• 14 Ebrill 2021: Gwerthfawrogi Llenyddiaeth, Yr Athro Mererid Hopwood, Prifysgol Aberystwyth (Bl.13 + Bl.12)
• 21 Ebrill 2021: Y Gŵr Sydd ar y Gorwel (Gerallt Lloyd Owen), Yr Athro Tudur Hallam, Prifysgol Abertawe (Bl.12)
• 28 Ebrill 2021: Gwaith Argoed Llwyfain (Taliesin), Dr David Callander, Prifysgol Caerdydd (Bl.13)
• 5 Mai 2021: Yma y mae fy lle (Gwyn Thomas), Dr Dylan Foster Evans, Prifysgol Caerdydd (Bl.12)
• 12 Mai 2021: Branwen - 'Efnisien a Bendigeidfran', Yr Athro Peredur Lynch, Prifysgol Bangor (Bl.13)
• 19 Mai 2021: Moelni (T. H. Parry Williams), Yr Athro Mererid Hopwood, Prifysgol Aberystwyth (Bl.12)
• 26 Mai 2021: Y Tŵr (Gwenlyn Parry), Dr Hannah Sams, Prifysgol Abertawe (Bl.12)

Bydd y ddolen ar gyfer y digwyddiad yn cael ei hanfon atoch ar e-bost ar y diwrnod. Croeso i ddisgyblion, myfyrwyr, athrawon ac athrawon dan hyfforddiant.

Cofiwch ddilyn cyfrif Twitter @CymraegCCC a chyfrif Instagram @instagymraeg am fwy o wybodaeth a newyddion am y Gymraeg fel Pwnc.

I gofrestru, cliciwch ar y ddolen ffurflen gofrestru isod:

Y bardd a'r berfformwraig Rufus Mufasa sy'n darllen cerdd o'i gwaith, 'Operation Rescue' i ddathlu Diwrnod Rhyngwladol Mamiaith 2021. Yn cynnwys fideo o'r gerdd, copi PDF o'r geiriau ar gyfer deunydd astudio a fideo o Rufus yn siarad am ei pherthynas gyda'r iaith Gymraeg.

© Rufus Mufasa 2021

Y bardd Llio Elain Maddocks yn darllen cerdd o'i gwaith - "Can I just call you Clio? Like the Renault?” Stwff ma hogia 'di ddeud wrtha fi, vol.8 - i ddathlu Diwrnod Rhyngwladol Mamiaith 2021.

I ddarllen mwy o insta-gerddi Llio, ewch i'w dilyn hi ar Instagram @llioelain.

© Llio Elain Maddocks 2021

Cerdd newydd, 'Mamiaith' gan Rhys Iorwerth i ddathlu Diwrnod Rhyngwladol Mamiaith 2021. Yn cynnwys fideo o'r gerdd a chopi PDF o'r geiriau ar gyfer deunydd astudio.

© Rhys Iorwerth 2021

Mae'r modiwl ar-lein hwn yn edrych ar bwysigrwydd sgiliau da yn y Gymraeg wrth fynd i’r byd gwaith. Mae’n ystyried yn benodol beth yw manteision parhau i astudio’r Gymraeg ar ôl TGAU. Mae’r modiwl wedi ei anelu yn bennaf at ddisgyblion a myfyrwyr mewn ysgolion, colegau addysg bellach a phrifysgolion. Gall hefyd fod o ddefnydd i unrhyw un sydd eisiau dysgu am le a statws y Gymraeg yn y Gymru gyfoes a sut gallwn ni gyd wneud cyfraniad i nod Llywodraeth Cymru o gyrraedd miliwn o siaradwyr erbyn 2050.

Mae’r erthygl hon yn archwilio’r rhesymau dros y nifer bychan o ddysgwyr sy’n astudio trwy’r Gymraeg ac yn ddwyieithog yn y sector Addysg Bellach, gan ganolbwyntio ar ddysgwyr galwedigaethol. Cynigia argymhellion i wella’r sefyllfa yng nghyd-destun targed Llywodraeth Cymru o filiwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050. Seilir yr ymchwil ar gyfweliadau lled-strwythuredig â staff mewn ysgolion a cholegau Addysg Bellach ac ar grwpiau ffocws â disgyblion Blwyddyn 11, mewn pedair ardal ar draws Cymru. Canfuwyd bod ffactorau economaidd, diwylliannol ac addysgol yn dylanwadu ar ddewisiadau dysgwyr. Dadleuir dros gynnig rhaglen ymwybyddiaeth iaith er mwyn ehangu disgwrs y Gymraeg fel offeryn cyflogadwyedd, a disgwrs manteision dwyieithrwydd i gynnwys manteision cymdeithasol.

Mae "Cyflwyniad i Ieithyddiaeth" yn gyflwyniad i hanfodion Ieithyddiaeth ar gyfer myfyrwyr sydd heb gefndir, neu heb fawr o gefndir, mewn astudio iaith a phynciau ieithyddol (e.e seiniau iaith, morffoleg a chystrawen, ystyr, amlieithrwydd a sosioieithyddiaeth).

Dyma gasgliad o adnoddau ar gyfer disgyblion ac athrawon Uwch Gyfrannol a Safon Uwch Cymraeg Iaith Gyntaf. Mae’r adnoddau, sy’n berthnasol i'r fanyleb yn cynnig cefnogaeth ac anogaeth wrth i chi addasu i ffordd newydd o ddysgu ac addysgu mewn cyfnod di-gynsail ym myd addysg yng Nghymru. Mae’r casgliad yn cynnwys deunydd amrywiol megis clipiau fideo, deunyddiau hyrwyddo a dolenni i wefannau allanol. 

Dyma gasgliad o adnoddau ar gyfer disgyblion ac athrawon TGAU Cymraeg Ail Iaith. Mae’r adnoddau, sy’n berthnasol i’r fanyleb yn cynnig cefnogaeth ac anogaeth wrth i chi addasu i ffordd newydd o ddysgu ac addysgu mewn cyfnod di-gynsail ym myd addysg yng Nghymru. Mae’r casgliad yn cynnwys deunydd amrywiol megis clipiau fideo, deunyddiau hyrwyddo a dolenni i wefannau allanol. 

Dyma gasgliad o adnoddau ar gyfer disgyblion ac athrawon TGAU Cymraeg Iaith Gyntaf. Mae’r adnoddau, sy’n berthnasol i’r fanyleb yn cynnig cefnogaeth ac anogaeth i chi addasu i ffordd newydd o ddysgu ac addysgu mewn cyfnod di-gynsail ym myd addysg yng Nghymru. Mae’r casgliad yn cynnwys deunydd amrywiol megis clipiau fideo, deunyddiau hyrwyddo a dolenni i wefannau allanol. 

Yn benodol mae casgliad ‘Y Gymraeg Ar-lein’ yn cynnwys fideos ble mae Aneirin Karadog, Mererid Hopwood, Rhys Iorwerth ac Hywel Griffiths yn trin a thrafod y cerddi TGAU.

Mai 1945, ac mae'r rhyfel drosodd o'r diwedd. Mae gwraig weddw, iarlles o'r Almaen, wedi cael hyd i loches yn ogledd Cymru. Un o'i ffrindiau pennaf yw merch y gweinidog lleol - perthynas sydd yn ei atgoffa o'i phlentyndod, ond sydd hefyd yn dod yn ôl â theimladau o euogrwydd. Ffilmiau Bryngwyn, 1989.

Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.