Saith can mlynedd i'r diwrnod y lladdwyd Llywelyn ein Llyw Olaf, ym Min Nos o Ragfyr, trwy gymorth gohebwyr a thechnoleg yr ugeinfed ganrif, yn ogystal ag actorion, cawn olwg ar yr hyn a arweiniodd at y diwrnod hwnnw yng Nghilmeri ar 11 Rhagfyr 1282. Mae'r ddrama dogfen yn dechrau yn Nhrefaldwyn ym 1267 lle y rhoddwyd yr hawl swyddogol am y tro cyntaf i Tywysog Cymru ei alw ei hun yn Dywysog Cymru. Gan Manon Eames ac Emyr Daniel. ITV Cymru, 1982. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Min Nos o Ragfyr: Llywelyn Ein Llyw Olaf (1982)
Myfi, Iolo Morgannwg (1987)
Rhaglen ddrama dogfen yn olrhain hanes bywyd Iolo Morgannwg. Iolo Morgannwg, neu Edward Williams oedd un o feirdd ac ysgolheigion mwyaf Cymru. Roedd e' hefyd yn dwyllwr. Adlewyrchir ei gymeriad unigryw yn y ddrama ddogfen wreiddiol hon lle mae Dafydd Hywel yn chwarae rhan Iolo Morgannwg ac yn ail fyw rhai o ddigwyddiadau clasurol ei fywyd: llywio llong hwylio ym Mor Hafren, cael ei luchio allan o'r Llyfrgell Brydeinig yn Llundain a chael ei gloi yng Ngharchar Caerdydd. Drwy'r cyfan mae'r cyflwynydd, yr Athro Gwyn Alf Williams, yn dilyn pob symudiad o'i eiddo, ac yn y diwedd, yn yr Eglwys lle gorwedd gweddillion Iolo, maen nhw'n dod wyneb yn wyneb. Teliesyn, 1987. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Ni Fyn y Taeog Mo'i Ryddhau – J. R. Jones
Trafodaeth gan yr athronydd Cymreig, J. R. Jones, ar hunaniaeth y Cymry a pherthynas hynny gyda'r iaith Gymraeg, ei dirywiad a'r pwysau i gymhathu â'r diwylliant Prydeinig. Cyhoeddwyd hefyd fel rhan o gyfrol
Nol i s'Hertogenbosch (1986)
Ym mis Hydref 1944, rhyddhawyd s'Hertogenbosch, dinas yn ne'r Iseldiroedd, gan filwyr 53fed Cyfran Gymreig y Fyddin Brydeinig, ar ôl chwe diwrnod o ymladd ffyrnig. Yn y rhaglen yma a ffilmiwyd ym mis Hydref 1985, dilynwn 950 o'r milwyr a'u teuluoedd yn ôl i ymweld â'r dref, ynghyd â Chôr Meibion De Cymru a Dafydd Rowlands. Ffilmiau Seren, 1986. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Owain Tudur Jones Ar Faes y Gad
Mae'r cyn bêl-droediwr rhyngwladol, Owain Tudur Jones, ar daith i geisio dod i adnabod rhai o bêl-droedwyr rhyngwladol Cymru fu'n rhaid gadael y meysydd pêl-droed er mwyn wynebu brwydr lawer mwy ar faes y gad yn y Rhyfel Mawr. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Patagonia: Dyddiadur Matthew Rhys – O'r Môr i'r Mynydd (2006)
Ffilm gan yr actor Matthew Rhys yn dilyn taith 500 milltir dros y paith ym Mhatagonia. Mae Matthew yn ail greu taith anturus un o'i arwyr, John Murray Thomas, yn 1885. Mae'r ffilm yn defnyddio dyddiadur fideo Mathew ac yn rhoi darlun unigryw o fywyd anturiaethwyr y paith. Roedd John Murray Thomas yn un o arweinwyr y Wladfa ac yn anturiaethwr, ffotograffydd a masnachwr llwyddiannus. Bydd ei or-?yr yn ymuno â'r criw sy'n ail-greu'r daith. A fydd Matthew Rhys yn llwyddo i ddilyn y llwybr yr holl ffordd? Boomerang, 2006. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Gwirionedd y Galon: Dr John Davies (2013)
Yn y rhaglen hon fe ddilynwn Dr John Davies, un o'n haneswyr pwysicaf, am chwe diwrnod. Down, trwy ei eiriau ei hun i ddeall mwy am agwedd y meddyliwr craff hwn am bethau Cymru a'r byd, yn ogystal â chael cip olwg ar wirioneddau ei galon. Telesgop, 2013. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Gwrthwynebwyr y Rhyfel Mawr (2014)
Hanes pedwar gwrthwynebydd cydwybodol o Gymru yn ystod y Rhyfel Mawr. Gwas ffarm o Laneilian Ynys Môn oedd Percy Ogwen Jones. Mae ei hanes yn cael ei adrodd gan ei fab, Geraint Percy, yn Ysgol Penysarn. Ar ôl wynebu sawl tribiwnlys cafodd Percy ei arestio a'i ddanfon i Faracs Wrecsam ac yna i Kinmel. Mae Dr Jen Llywelyn wedi ymchwilio i fywyd yr heddychwr George M. Ll. Davies. Yn Aberdaron clywn hanes carchariad George am bregethu yn erbyn rhyfel a'r effaith andwyol a gafodd hyn ar ei iechyd. Aeth Gwenallt i guddio gyda pherthnasau iddo ger Rhydcymerau a Llandeilo i drio osgoi cael ei garcharu. Dr Christine James sydd yn sôn am y cyfnod hwn ym mywyd y bardd ym mro ei febyd: Pontardawe ac Alltwen. Gwrthododd Ithel Davies wneud unrhyw waith fyddai'n helpu'r rhyfel yn ystod ei garchariad. Yng Nghwmtudu mae aelod o'i deulu, Jon Meirion Jones, yn sôn am y driniaeth lem a ddioddefodd Ithel oherwydd ei ddaliadau. Mae'r hanesydd Aled Eirug yn siarad am y broses a wynebai'r gwrthwynebwyr cydwybodol, y tribiwnlysoedd, carcharu, cynllun y Swyddfa Gartref yn Dartmoor a chynghrair y Bluen Wen. Boom Cymru, 2014. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Gwyn Alf Hanesydd y Bobl
Rhaglen Ddogfen ar Gwyn Alf Williams. Yr Athro Gwyn Alf Williams, un o brif haneswyr Cymru. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Hanes yr Oesoedd Canol
Yn y casgliad hwn ceir adnoddau sy'n cefnogi'r astudiaeth o hanes yr Oesoedd Canol. Mae'r adnoddau'n deillio o brosiect a ariannwyd gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i greu deunyddiau dysgu cyfrwng Cymraeg safonol yn rhoi cyflwyniadau i bynciau a themâu sylfaenol yn hanes yr Oesoedd Canol.
Henry Richard: Yr Apostol Heddwch (2013)
Un o'r Cymry mwyaf blaengar a fu erioed: dyn a wrthwynebai ryfel ymhob ffurf a siâp ac un a oedd ymhell o flaen ei amser. Mererid Hopwood sy'n cymryd golwg ar ddylanwad parhaus Henry Richard yn ei waith dros gymod a heddwch. Tinopolis, 2013. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.
Hughesofka a'r Rwsia Newydd (1991)
John Hughes aeth i'r Wcrain ganol y 19eg ganrif i gynhyrchu glo a haearn ar wahoddiad y tsar. Sefydlodd Gwmni'r Rwsia Newydd ac ymunodd llu o Gymry yn ei fenter. Y diweddar Athro Gwyn Alf Williams sy'n olrhain hanes y dyn, ei weithwyr, a'r dref a enwyd yn 'Hughesofka' [bellach Donestsk] tref Hughes, ar ei ôl. Teliesyn, 1991. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.