Cynhaliwyd Cynhadledd Wyddonol 2019 yng Nghanolfan Medrus, Prifysgol Aberystwyth, ar 6 Mehefin 2019. Roedd y gynhadledd yn gyfle i gyflwyno'r ymchwil gwyddonol ddiweddaraf trwy gyfrwng y Gymraeg. Yma ceir casgliad o gyflwyniadau a fideos o'r gynhadledd.
Cynhadledd Wyddonol 2019
Tudur Davies et al., 'Rhaniad arwynebedd lleiaf silindr yn dair rhan' (2015)
Yn yr erthygl hon, dadansoddir datrysiadau dichonadwy i'r broblem geometrig o rannu silindr yn dair rhan â'r un cyfaint. Darganfyddir y datrysiadau yng nghyd-destun cyflwr egnïol isaf ewyn hylifol sych. Defnyddir y meddalwedd efelychu rhifiadol Surface Evolver er mwyn enrhifo'r holl ddatrysiadau a chyfrifo'r arwynebedd ym mhob achos. Darganfyddir y datrysiad arwynebedd lleiaf ar gyfer holl werthoedd cymhareb agwedd y silindr, sef hyd ei radiws wedi'i rannu â'i uchder. Dangosir mai pedwar datrysiad optimaidd sydd i'r broblem ar gyfer holl werthoedd y gymhareb agwedd. Rhoddir cyfwng ar gyfer cymhareb agwedd y silindr ar gyfer pob un o'r datrysiadau optimaidd. Tudur Davies, Lee Garratt a Simon Cox, 'Rhaniad arwynebedd lleiaf silindr yn dair rhan', Gwerddon, 20, Hydref 2015, 30-43.
Gwyn Bellamy, 'Theori Cynrychioliad a Hynodion Cyniferydd Symplegol' (2019)
Mae rhan gyntaf yr erthygl hon yn gyflwyniad anffurfiol i theori cynrychioliadau (representation theory) y grŵp cymesur (symmetric group). Mae’r erthygl wedi ei hanelu at y mathemategydd cyffredin nad yw’n gwybod unrhyw beth am theori cynrychioliadau. Yn yr ail ran, rydym yn esbonio, yn fwy cyffredinol, sut y gellir defnyddio theori cynrychioliadau i astudio hynodion cyniferydd symplectig (symplectic quotient singularities). Yn wir, gallwn ddefnyddio theori cynrychioliadau i benderfynu pan fo’r gofodau hynod hyn yn derbyn cydraniad crepant (crepant resolution).
A. Russell Davies, 'Dadymdroelliad y modwlws cymhlyg mewn glud-elastigedd llinol' (2017)
Mae sbectrwm llaciad defnydd glud-elastig yn allweddol i ddisgri o ei fecanweithiau llaciad ar lefel folecwlar. Mae hefyd yn chwarae rhan sylfaenol mewn cyrchu dosraniad pwysau molecwlar, ac mewn modelu dynameg llifyddion cymhleth. Ni ellir mesur y sbectrwm llaciad yn uniongyrchol, ond mae'n bosibl ei ddarganfod yn rhannol drwy fesuriadau arbrofol o ymateb glud-elastig ar lefel facrosgopig. Yn benodol, dosraniad di-dor o amserau llaciad yw'r sbectrwm llaciad, y gellir ei adfer, o leiaf yn lleol, wrth fesur modwlws cymhlyg y defnydd. Er y bu mynegiadau mathemategol ar gael am y sbectrwm di-dor am dros ganrif neu fwy, nid oedd y rhain yn caniatáu gweithredu rhifi adol am sawl degawd, gan fod hyn yn golygu gweithredyddion gwrthdroi nad ydynt yn ddi-dor, ac yn arwain at ansadrwydd eithriadol. Symudwyd ymlaen pan gyflwynwyd, rhyw ddau ddegawd yn ôl, ddulliau rheoleiddiadol am frasamcanu sbectrymau llinell arwahanol. Er hyn, roedd yn rhaid aros tan 2012 cyn i Davies a Goulding gynnig dull rheoleiddiad tonnell i adfer sbectrymau di-dor mewn fframwaith mathemategol manwl gywir. Datblygwyd y gwaith hwn ymhellach yn 2016 wrth gyflwyno ffurf fathemategol spectrosgopeg deilliad trefn uchel, sy'n cynnwys dilyniannau o ddeilliadau modwli dynamig, a elwir yn ddilyniannau Maclaurin. Yn yr erthygl hon, cyflwynir cyfi awnhad manwl gywir am ddefnyddio dilyniannau Maclaurin. Ymhellach, cyflwynir dilyniant newydd, a elwir yn gywiriad dilyniant tonnell, sy'n cyflawni'r un cywirdeb manwl â dilyniannau Maclaurin, gyda threfn differiad is. A. Russell Davies, 'Dadymdroelliad y modwlws cymhlyg mewn glud-elastigedd llinol', Gwerddon, 24, Awst 2017, 22-37.
Gweithdai Mathemateg ac Athroniaeth
Mae'r adnodd hwn yn deillio o grant bach a ddyfarnwyd gan y Coleg Cymraeg Genedlaethol i Brifysgol Caerdydd. Nod y prosiect oedd cynyddu diddordeb yn y cwrs gradd Mathemateg ac Athroniaeth. Fel rhan o'r prosiect, cynhaliwyd cyfres o weithdai mewn ysgolion. Mae'r adnodd hwn yn cynnwys cyfres o gwestiynau ymarferol sy'n deillio o'r ddau weithdy cyntaf, sef Cysyniadau Elfennol yn Athroniaeth a Mathemateg a Deall Rhifau a'u Rhan. Mae'r cwestiynau wedi'u hanelu at y rhai sy'n astudio tuag at Safon Uwch mewn Mathemateg.
Adeiladu gyda Mathemateg
Ydych chi'n credu nad oes angen mathemateg arnoch wrth adeiladu? Meddyliwch eto - mae mathemateg ymhob man! Pryd oedd y tro diwethaf i chi fesur hyd darn o bren? Pa mor aml rydych chi'n amcangyfrifo cost deunyddiau? Ydych chi erioed wedi rhannu teils yn ddarnau hafal neu'n gymarebau? Yn cael ei gyflwyno gan Fwrdd Hyfforddi'r Diwydiant Adeiladu (CITB), bydd Adeiladu gyda Mathemateg yn gwella eich sgiliau mathemateg wrth i chi weithio tuag at Lefel 1. Gydag enghreifftiau adeiladu ymarferol, byddwch hefyd yn gweld sut bydd y fathemateg rydych yn ei dysgu o fudd i chi yn eich gwaith beunyddiol. Wedi i chi orffen y cwrs byddwch hefyd yn derbyn tystysgrif Adeiladu gyda Mathemateg i ddangos eich bod wedi cwblhau'r cwrs yn llwyddiannus! Bydd cyfrif CITB Apprenticeships er mwyn mewngofnodi. Mae fersiwn Saesneg o'r cwrs ar gael yn https://learn.citb.co.uk/courses/course-v1:CIT+CIT001+2017/about
Problemau a Datrysiadau yn y Gwyddorau Ffisegol
Mae'r adnodd hwn yn cynnwys chwe pecyn o adnoddau yn ymwneud ag egwyddorion craidd sylfaenol Mathemateg a Ffiseg. Maent yn cynnwys problemau a datrysiadau, gyda’r amcan o gynyddu'r derminoleg Gymraeg yn y pynciau a chodi hyder myfyrwyr i ymdrin â'r pynciau yn y Gymraeg. Ceir set o esiamplau ac ymarferion theoretig ac ymarferol ar gyfer pob un o'r chwe phwnc dan sylw.
Pamffledi Ffeithiau a Fformiwlâu
Mae'r adnodd hwn yn cynnwys cyfres o daflenni ffeithiau a fformiwlâu Mathemateg sy'n gyfieithiadau o rai gwreiddiol y Mathcentre www.mathcentre.ac.uk.
Adnoddau Ystadegol i fyfyrwyr Daearyddiaeth a'r Gwyddorau Daear
Dyma becyn adnoddau sydd cyflwyno enghreifftiau o sut i ddefnyddio technegau ystadegol mewn traethawd ymchwil israddedig. Mae'n cynnwys 12 pennod hunanhyfforddiant ar gyfer myfyrwyr ail flwyddyn, yn cynnwys: ymdriniaeth ag adnoddau priodol a data cyfarwyddiadau ar sut i ddefnyddio System Gwybodaeth Ddaearyddol (SGDd / GIS). Mae'r pecyn yn cynnwys llawlyfr a ffeiliau data
Algebra Llinol - Alun O. Morris
Cyfieithiad gan yr Athro Emeritws Alun O. Morris yw'r llyfr hwn o'i gyfrol Linear Algebra - An Introduction a ymddangosodd gyntaf yn 1978 ac a gyhoeddwyd gan y cwmni Van Nostrand Reinhold. Cafwyd ail argraffiad yn 1982 a dros y blynyddoedd bu nifer o ailargraffiadau. Yn y cyfamser cyfieithiwyd y llyfr i'r Groeg a Thwrceg. Er bod y llyfr wedi bod allan o brint yn y Saesneg ers rhai blynyddoedd yn awr, mae'n amlwg ei fod yn dal i gael ei gymeradwyo mewn nifer o brifysgolion ac felly penderfynwyd ei gyfieithu i'r Gymraeg.