Yn yr erthygl hon, edrychir ar gymdeithasiaeth, sef set o syniadau gwleidyddol a ddatblygwyd gan Gymdeithas yr Iaith Gymraeg (CYIG), sy'n codi o brofiad ymgyrchu'r gymdeithas. Prif amcan yr erthygl yw cloriannu cymdeithasiaeth, ac ystyrir y syniadaeth a'r berthynas rhwng y theori ac ymarfer gwleidyddol. Mae cymuned yn greiddiol i athroniaeth cymdeithasiaeth, ac yn yr erthygl hon ceisir ateb y cwestiwn; 'beth yw rôl cymuned a pherthnasedd gwleidyddol cymdeithasiaeth heddiw?' Dechreuir drwy edrych ar syniadaeth cymdeithasiaeth fel y datblygodd ochr yn ochr â phrofiad gweithredu CYIG. Yna edrychir ar y gymuned yng ngwleidyddiaeth Cymru fodern, ynghyd â natur a rôl datblygu cymunedol heddiw. Mae hyn yn gosod sail i'r drafodaeth sy'n dilyn ar gloriannu cymdeithasiaeth. Sel Williams, 'Cloriannu Cymdeithasiaeth: Syniadaeth wleidyddol Cymdeithas yr Iaith Gymraeg', Gwerddon, 17, Mawrth 2014, 41-57.
Sel Williams, 'Cloriannu Cymdeithasiaeth: Syniadaeth wleidyddol Cymdeithas yr Iaith Gymraeg' (2014)
Sophie Smith, 'Chwilio am oddrychedd yn L'homme rompu gan Tahar Ben Jelloun' (2013)
Yn dilyn crynodeb o ddamcaniaethau diweddar ynglÅ·n â gwrywdod a hunaniaeth, mae'r erthygl hon yn canolbwyntio ar y portread o wrywdod yn L'Homme rompu (Y Dyn Toredig), sef nofel gan un o awduron mwyaf adnabyddus Moroco, Tahar Ben Jelloun. Yn ogystal â chyfeirio at y fframwaith theoretig er mwyn dadlau bod L'Homme rompu yn arddangos sut mae pwysau disgwrsaidd yn effeithio ar unigolion, cynigir ystyriaeth fanwl o bortread gwrywdod a hunaniaeth yn y nofel, a thrwy gyfeirio at ei chwaer-nofel answyddogol, La Femme rompue (Y Ddynes Doredig) gan Simone de Beauvoir, cwestiynir i ba raddau y mae'r datganiad dirfodol am ddewis yr unigolyn a goddrychedd yn parhau i fod yn gywir yn sgil yr hinsawdd damcaniaethol cyfredol. Sophie Smith, 'Chwilio am oddrychedd yn L'homme rompu gan Tahar Ben Jelloun', Gwerddon, 15, Gorffennaf 2013, 41-59.
Alan Llwyd yn trafod y ffilm 'Hedd Wyn'
Cyfweliad gydag Alan Llwyd ynglŷn â'r ffilm Hedd Wyn a'r grefft o sgriptio ar gyfer y sgrin. Ceir sesiwn holi ac ateb ar y diwedd. Recordiwyd y sesiwn yn Ysgol Astudiaethau Creadigol a'r Cyfryngau, Prifysgol Bangor, ym mis Mawrth 2012.Cyfweliad gydag Alan Llwyd ynglŷn â'r ffilm Hedd Wyn a'r grefft o sgriptio ar gyfer y sgrin. Ceir sesiwn holi ac ateb ar y diwedd. Recordiwyd y sesiwn yn Ysgol Astudiaethau Creadigol a'r Cyfryngau, Prifysgol Bangor, ym mis Mawrth 2012.