Mae'r Banc Brawddegau yn adnodd ar gyfer unrhyw un sy'n ysgrifennu yn academaidd drwy gyfrwng y Gymraeg.
Mae'n cynnig enghreifftiau o frawddegau y gallwch eu defnyddio wrth ysgrifennu, wedi'u trefnu yn ôl prif adrannau traethawd neu bapur academaidd.
Datblygwyd gan yr Athro Enlli Thomas a Bethan Wyn Jones, Prifysgol Bangor, ar sail Academic Phrasebank (https://www.phrasebank.manchester.ac.uk).
Banc Brawddegau
Pecyn Cefnogi Tiwtoriaid Addysg Bellach
Cynlluniwyd yr adnoddau hyn i gynorthwyo tiwtoriaid i feithrin eu sgiliau addysgu dwyieithog a chynyddu eu hymwybyddiaeth o Gofnod Dysgu Gydol Oes Cymru (LLWR) a’r set ddata LA26. Defnyddir y set ddata i gofnodi darpariaeth Gymraeg a dwyieithog yn y sector addysg ôl-16 yng Nghymru.
Nod yr adnoddau yw rhoi hyder i diwtoriaid yn y ffordd y cofnodir gweithgarwch a gwblhawyd yn y Gymraeg neu’n ddwyieithog ar y LLWR, a’u helpu i ganfod ble mae eu darpariaeth ar hyn o bryd. Fe’u cynlluniwyd hefyd i roi cyngor ymarferol i diwtoriaid ar sut i symud eu haddysgu i fyny’r continwwm dwyieithrwydd.
Mae’r pecyn yn cynnwys:
- Llawlyfr - dogfen waith y gellir ei defnyddio i gyfeirio ati, yn ogystal ag i sefydlu targedau personol penodol ar gyfer cynyddu’r ddarpariaeth Gymraeg/dwyieithog.
- Cwrs e-ddysgu ar-lein - Deall Cofnod Dysgu Gydol Oes Cymru (LLWR). Mae’r modiwl dysgu ar-lein rhyngweithiol hwn yn rhoi trosolwg o Gofnod Dysgu Gydol Oes Cymru (LLWR) a sut y caiff ei ddefnyddio gan Lywodraeth Cymru i gofnodi darpariaeth Gymraeg a dwyieithog yn y sector addysg ôl-16 yng Nghymru.
- Ap geirfa ddwyieithog Sgiliaith - ‘Ap Adborth Sgiliaith’ - Yn yr ap hwn ceir ystod eang o eiriau ac ymadroddion cyffredinol y gall tiwtoriaid eu defnyddio i roi adborth a phrofiadau Cymraeg/ dwyieithog i ddysgwyr.
Mae dolenni i'r adnoddau ar gael isod ac maent hefyd ar gael ar wefan Sgiliaith sgiliaith@gllm.ac.uk
Cwrs Codi Hyder i Aseswyr
Diben y cwrs hunanastudio ar-lein hwn yw rhoi’r adnoddau a’r wybodaeth i aseswyr weithio yn ddwyieithog yn hyderus gyda’u dysgwyr.
Mae'r cwrs yn ystyried rhai o’r buddion a'r heriau o weithio'n ddwyieithog ac mae'n cyflwyno gwybodaeth, adnoddau a chymhelliant i allu datblygu darpariaeth a gweithio yn hyderus trwy gyfrwng y Gymraeg.
Mae'r cwrs yn ddwyieithog, ond mae wedi ei anelu at godi hyder aseswyr sy'n siarad Cymraeg wrth iddynt ddarparu eu hyfforddiant trwy gyfrwng y Gymraeg.
Meddalwedd defnyddiol ar gyfer addysgu ar-lein
Beth am ddefnyddio meddalwedd cyfrifiadurol hwyliog yn eich addysgu ar-lein? Yma cewch ddysgu am wahanol blatfformau er mwyn creu profiadau dysgu amrywiol a defnyddiol ar gyfer eich myfyrwyr.
Yn yr adnodd hwn, cewch gyflwyniad i’r platfformau canlynol:
- Kahoot
- Padlet
- Quizzizz
- Quizlet
Cyflwynydd: Dr Nia Cole Jones
Mae Dr Nia Cole Jones yn uwch-ddarlithydd gyda’r Brifysgol Agored. Graddiodd â gradd dosbarth cyntaf yn y Gymraeg o Brifysgol Aberystwyth, ac wedyn aeth yn ei blaen i astudio M.Phil a PhD ar ddatblygiad y Gymraeg ym meysydd chwaraeon a’r newyddion. Mae wedi gweithio mewn addysg uwch ers dros ddegawd, gan ganolbwyntio ar ddatblygu sgiliau iaith myfyrwyr ar draws pob lefel.
Adnoddau Iechyd a Lles
Yma, cewch fynediad at adnoddau iechyd a lles y gellid eu defnyddio mewn darlith, seminar neu mewn cyfarfod tiwtora personol.
Yn cyd-fynd a phob adnodd, mae taflen cyfarwyddiadau i'r darlithydd
Mae'r adnoddau yn cynnwys:
- Gweithgaredd 1: Yr Olwyn Lles
- Cyfarwyddiadau: Yr Olwyn Lles
- Gweithgaredd 2: Yr arf hunan-asesu lles
- Cyfarwyddiadau: Yr arf hunan-asesu lles
Paratowyd y gwaith gan Dyddgu Hywel, Uwch Ddarlithydd Addysg, Prifysgol Metropolitan Caerdydd.
Ffynonellau Cymorth
Os oes gennych argyfwng meddygol, problem ddifrifol neu sy’n fygythiad i fywyd, ffoniwch 999
Os ydych yn gofidio am eich iechyd meddwl, y cam cyntaf i gael help yw dweud hyn wrth eich meddyg teulu.
Ceir rhestr o linellau cymorth, elusennau a gwybodaeth defnyddiol ar wefan meddwl.org
Trosi myfyrwyr i astudio drwy gyfrwng y Gymraeg
Gweminar Dysgu ac Addysgu: Trosi myfyrwyr i astudio drwy gyfrwng y Gymraeg
Yma cewch fynediad at recordiad o Weminar Datblygu Staff Cenedlaethol a gynhaliwyd ar 23 Mehefin 2021.
Bydd angen mewngofnodi i Blackboard y Coleg er mwyn cael mynediad at y cynnwys. Ar ôl dilyn y ddolen isod, os oes cyfrif gennych, pwyswch ar 'Mewngofnodi', os nad oes gennych gyfrif, llenwch eich manylion i greu cyfrif a chael mynediad.
Cyflwyno'r Gymraeg: Lefel 3 Gwasanaethau Amddiffyn sydd â Gwisg Swyddogol
Casgliad o adnoddau i gefnogi addysgwyr sy’n dymuno cyflwyno mwy o Gymraeg wrth addysgu'r cwrs Lefel 3 Gwasanaethau Amddiffyn sydd â Gwisg Swyddogol yw’r adnodd hwn.
Mae'r casgliad wedi'i greu er mwyn cefnogi addysgwyr wrth iddynt gynllunio a gosod gweithgareddau gwaith dosbarth neu dystiolaeth yn seiliedig ar sgiliau Cymraeg y dysgwyr.
Mae’r casgliad yn cynnwys:
• canllaw er mwyn esbonio sut mae defnyddio’r adnodd.
• dogfennau 'Mapio’r Cyfleoedd i gyflwyno’r Gymraeg' fesul uned craidd.
• posteri dwyieithog gyda thermau allweddol ar gyfer pob uned.
Cyflwyno'r Gymraeg: Lefel 2 Gofal, Chwarae, Dysgu a Datblygiad Plant: Craidd
Casgliad o adnoddau i gefnogi addysgwyr sy’n dymuno cyflwyno mwy o Gymraeg wrth addysgu'r cwrs Lefel 2 Gofal, Chwarae, Dysgu a Datblygiad Plentyn: Craidd yw’r adnodd hwn.
Mae'r casgliad wedi'i greu er mwyn cefnogi addysgwyr wrth iddynt gynllunio a gosod gweithgareddau gwaith dosbarth neu dystiolaeth yn seiliedig ar sgiliau Cymraeg y dysgwyr.
Mae’r casgliad yn cynnwys:
• canllaw er mwyn esbonio sut mae defnyddio’r adnodd.
• dogfennau 'Mapio’r Cyfleoedd i gyflwyno’r Gymraeg' fesul uned craidd.
• posteri dwyieithog gyda thermau allweddol ar gyfer pob uned.
• adnodd sy’n darparu syniadau i ddysgwyr er mwyn ddefnyddio’r Gymraeg ar leoliadau gwaith.
Cyflwyno'r Gymraeg: Lefel 2 Iechyd a Gofal Cymdeithasol: Craidd
Casgliad o adnoddau i gefnogi addysgwyr sy’n dymuno cyflwyno mwy o Gymraeg wrth addysgu'r cwrs Lefel 2 Iechyd a Gofal Cymdeithasol: Craidd yw’r adnodd hwn.
Mae'r casgliad wedi'i greu er mwyn cefnogi addysgwyr wrth iddynt gynllunio a gosod gweithgareddau gwaith dosbarth neu dystiolaeth yn seiliedig ar sgiliau Cymraeg y dysgwyr.
Mae’r casgliad yn cynnwys:
• canllaw er mwyn esbonio sut mae defnyddio’r adnodd.
• dogfennau 'Mapio’r Cyfleoedd i gyflwyno’r Gymraeg' fesul uned craidd.
• cyfres o dasgau sy’n cwrdd â gofynion rhai o feini prawf penodol y cwrs. Maent yn dangos sut mae modd cael pob dysgwr i gyflawni’r un dasg, wrth ddatblygu eu sgiliau Cymraeg ar lefelau unigol a phriodol.
• posteri dwyieithog gyda thermau allweddol ar gyfer pob uned.
• adnodd sy’n darparu syniadau i ddysgwyr er mwyn ddefnyddio’r Gymraeg ar leoliadau gwaith.
Ymwybyddiaeth iaith a dwyieithrwydd mewn addysgu
Mae'r adnodd yn cynnwys pedwar cyflwyniad:
Cyflwyniad 1 - Ymwybyddiaeth Iaith yng nghyd-destun Addysg Uwch
Cyflwyniad 2 - Proffilio Grŵp
Cyflwyniad 3 - Dwyieithogi darlith neu seminar
Cyflwyniad 4 - Adnoddau i gefnogi addysgu dwyieithog
Amcanion y gweithdy hwn yw:
- Cyflwyniad i ymwybyddiaeth iaith mewn addysg yng nghyd-destun addysg uwch.
- Datblygu dealltwriaeth o bwysigrwydd proffilio myfyrwyr a sut gellir defnyddio’r wybodaeth hyn i gynllunio darlithoedd a seminarau.
- Cyflwyniad i dechnegau amrywiol ac ymarferol er mwyn dwyieithogi darlith a seminar a chyfoethogi profiad iaith myfyrwyr mewn gwersi Saesneg.
- Rhannu adnoddau defnyddiol i gefnogi hyfforddeion i fewnosod y Gymraeg o fewn darlithoedd a seminarau.
Cynnwys:
- Diweddariad o sefyllfa’r Gymraeg o ran polisïau ar lefel cenedlaethol yng nghyd-destun Addysg Uwch.
- Trosolwg o fanteision proffilio sgiliau iaith myfyrwyr (gallu, defnydd ac agweddau o’r Gymraeg) a sut gall hyfforddeion ddefnyddio’r wybodaeth hyn i gynllunio eu haddysgu a chreu cyfleodd i fyfyrwyr ddefnyddio a datblygu eu Cymraeg.
- Technegau amrywiol ac ymarferol er mwyn dwyieithogi darlith a seminar.
- Cyngor ar gynnwys termau allweddol Cymraeg mewn darlithoedd pennaf Saesneg.
- Trosolwg o adnoddau defnyddiol i gefnogi hyfforddeion i fewnosod y Gymraeg o fewn darlithoedd a seminarau (e.e. Y Termiadur Addysg, Ap Geiriaduron, Cysgliad).
Ar ddiwedd y gweithdy hwn dylai hyfforddeion fod yn gallu:
- Dangos dealltwriaeth o ymwybyddiaeth iaith yng nghyd-destun addysg uwch ac effaith hyn ar barodrwydd myfyrwyr i ystyried cwblhau gwaith drwy gyfrwng y Gymraeg.
- Bod yn ymwybodol o bwysigrwydd proffilio sgiliau iaith myfyrwyr, magu strategaethau i gasglu gwybodaeth am broffil iaith unigol myfyrwyr a defnyddio’r wybodaeth i gynllunio darlithoedd a seminarau.
- Defnyddio ystod eang o strategaethau er mwyn dwyieithogi darlithoedd a seminarau.
- Defnyddio ystod o adnoddau i fewnosod y Gymraeg o fewn darlithoedd a seminarau.
Cyflwynwyr:
Helen Humphreys, Sgiliaith
Yn fentor a hyfforddwr dwyieithrwydd a’r Gymraeg mewn Addysg Bellach a Dysgu yn Seiliedig ar waith, mae fy swydd yn fy ngalluogi i ysbrydoli, rhannu syniadau, adnoddau ac arfer dda o fewn y sectorau yma. Wedi bod yn ddarlithydd gwbl ddwyieithog yng Ngholeg Sir Gâr, cefais gyfrifoldeb ychwanegol o fewn y coleg fel Mentor dysgu Staff yn yr Iaith Gymraeg. Bu’r rôl yma yn gyfle i rannu arferion da gyda staff y coleg, eu monitro a datblygu eu sgiliau o fewn y dosbarth cyn dod yn aelod o staff rhan amser ac yna llawn amser gyda Sgiliaith yn 2017.
Sioned Williams, Sgiliaith
Mae Sioned Williams yn Fentor a Hyfforddwr Datblygiad Proffesiynol i ganolfan Sgiliaith. Ei gwaith craidd yw darparu hyfforddiant staff, cefnogaeth a chyngor, adnoddau a rhannu arfer da o ran dwyieithrwydd a mewnosod y Gymraeg gyda darlithwyr, tiwtoriaid ac aseswyr yn y sector addysg bellach a dysgu yn seiliedig ar waith gyda’r nod o wella sgiliau a phrofiadau dysgwyr ym maes dwyieithrwydd.
Tiwtora a Mentora: taith y tiwtor a’r myfyriwr
Amcanion y gweithdy hwn yw:
- Deall pwy yw’r tiwtor personol?
- Cyflwyno rhai o brif egwyddorion tiwtora personol
- Ystyried y gefnogaeth sydd ar gael i diwtoriaid personol ar lefel leol (e.e. yn eich Ysgol / Adran) ac yn y sefydliad
Cynnwys:
Mae tiwtora personol yn ganolog i brofiadau myfyrwyr ac mae rhaglenni tiwtora personol yn cynnig cyfleoedd i fyfyrwyr dderbyn arweiniad, cyngor a chymorth ar bob math o bethau yn ystod eu taith academaidd yn y brifysgol. Mae taith pob unigolyn yn un wahanol ac mae disgwyl i raglenni tiwtora personol ddiwallu anghenion gwahanol fathau o fyfyrwyr ynghyd ag ymateb i brosesau a gweithdrefnau ar lefel sefydliadol.
Mae’r gweithdy hwn yn cynnig cyfle i ystyried rhai o’r prif egwyddorion sydd wrth wraidd rôl y tiwtor personol gan gyfeirio at rai disgwyliadau a chamau ymarferol y gall y tiwtor eu cymhwyso i’w rôl.
Ar ddiwedd y gweithdy hwn dylai hyfforddeion fod yn gallu:
- Diffinio rhai o brif nodweddion rôl y tiwtor personol
- Adnabod yr hyn y mae angen i diwtoriaid personol ei ystyried wrth diwtora
- Ystyried ffyrdd i gefnogi myfyrwyr mewn gwahanol sefyllfaoedd a chyd-destunau
- Ystyried ffyrdd i deilwra sesiynau tiwtora er mwyn diwallu anghenion
- Ystyried pwysigrwydd rhwydweithio a chreu partneriaeth â myfyrwyr er mwyn datblygu dulliau tiwtora effeithiol
- Ystyried ffyrdd y gall myfyrwyr gyfrannu at y broses diwtora
- Adnabod yr hyn sydd ar gael i gefnogi tiwtoriaid personol
Cyflwynydd: Dr Angharad Naylor
Mae Dr Angharad Naylor yn Uwch-ddarlithydd yn Ysgol y Gymraeg, Prifysgol Caerdydd. Mae’n Gyfarwyddwr Dysgu ac Addysgu ac yn Diwtor Personol HÅ·n.
Defnyddio meddalwedd recordio Panopto
Mae’r gyfres hon yn esbonio sut mae defnyddio meddalwedd Panopto, gan gynnwys sut i fynd ati i recordio, sut i olygu, sut i rannu’r clipiau fideo ag eraill a sut i ddefnyddio Panopto ar gyfer asesu.
Mae'r adnodd yn cynnwys:
- Cyflwyniad - Cyflwyniad byr ar ffurf fideo yn esbonio beth yw’r meddalwedd recordio Panopto ac ar gyfer beth mae’n cael ei ddefnyddio.
- Cychwyn arni: Lawrlwytho’r recordydd Panopto -Sut i lawrlwytho’r recordydd Panopto ar gyfer Windows
- Paratoi eich safle Blackboard - Sut i baratoi eich safle Blackboard ar gyfer defnyddio Panopto (cwrs gwreiddiol a chwrs ultra)
- Creu eich recordiad cyntaf - Sut i fynd ati i recordio
- Golygu syml - Sut i fynd ati i olygu dechrau a diwedd recordiad a thynnu rhan o ganol recordiad
- Copïo recordiad o un ffolder i un arall - Sut i gopïo recordiad o un ffolder Panopto i un arall
- Symud recordiad o un ffolder i un arall - Sut i symud recordiad o un ffolder Panopto i un arall
- Is-deitlau - Sut i olygu neu ddileu’r is-deitlau
- Gosod y recordiad o fewn strwythur modiwl - Sut i osod dolen i recordiad Panopto o fewn Blackboard (safle yn y wedd wreiddiol)
- Gosod y recordiad o fewn strwythur modiwl - Sut i osod dolen i recordiad Panopto o fewn Blackboard (safle Ultra)
- Panopto ar gyfer asesu: Creu ffolder aseiniadau - Sut i greu ffolder aseiniadau o fewn eich safle Blackboard i alluogi myfyrwyr gyflwyno gwaith ar ffurf fideo
- Uwchlwytho fideo i'r ffolder aseiniadau - Fideo i fyfyrwyr ar sut i uwchlwytho ffeil i’r ffolder aseiniadau
- Gosod cwis o fewn recordiad - Creu a gosod cwisiau o fewn recordiad - Dogfen Sway
- Rhannu recordiad gydag eraill - Sut i rannu fideo ag eraill a hawliau gwylio
Cyflwynydd: Bethan Wyn Jones
Mae Bethan Wyn Jones yn Uwch Dechnolegydd Dysgu ym Mhrifysgol Bangor ac hefyd ar secondiad rhan-amser gyda’r Coleg Cymraeg Cenedlaethol fel technolegydd e-ddysgu. Mae ganddi dros 18 mlynedd o brofiad yn gweithio ym maes e-ddysgu ac yn benodol ar y defnydd o dechnoleg dysgu fel cyfrwng i hyrwyddo darpariaeth cyfrwng Cymraeg o fewn Addysg Uwch.