Pwrpas yr erthygl hon yw darganfod pa fudd y mae canu mewn gr?p yn ei gael ar bobl sydd â dementia, yn benodol drwy edrych ar sesiynau Singing for the Brain (SftB) a gynhaliwyd yng ngogledd Cymru yn ystod 2012–13 gan y Gymdeithas Alzheimer. Cychwynnir drwy drafod ymchwil sydd eisoes wedi ei gwblhau ar ganu mewn gr?p ym maes cerddoriaeth a dementia, yn ogystal ag olrhain tarddiad y prosiect Singing for the Brain ar draws Prydain. Yna, adroddir ar y gwaith maes gan gyflwyno'r casgliadau, ac yna ymlaen i ymdrin â gwerthuso'r casgliadau. Nia Davies Williams, 'Canu i'r Cof: Effeithiau prosiect Singing for the Brain ar gof ac ansawdd bywyd pobl sydd â dementia yng ngogledd Cymru', Gwerddon, 23, Mawrth 2017, 36-57.

Mae'r prosiect yma yn anelu at edrych ar sut mae pobl ddwyieithog (sy'n rhugl neu yn datblygu eu Cymraeg) yn cael gafael ar ac yn defnyddio pob un o'u hieithoedd. Ar ben hynny, bydd yn edrych ar y rhyngweithio rhwng y ddwy iaith ac, yn benodol, sut mae cael ail iaith (Cymraeg) yn dylanwadu ar berfformiad yn eu hiaith gyntaf (Saesneg). Mae hyn yn bwysig nid yn unig achos bydd yn rhoi mewnwelediad i rôl ataliad mewn prosesu iaith ddwyieithog, ond bydd hefyd yn taflu golau ar sut mae siaradwyr Cymraeg yn dysgu'r iaith ac integreiddio i mewn i'r geiriadur meddwl mewnol, a allai, yn ei dro, yn arwain at strategaethau addysgol a all gynyddu effeithlonrwydd dysgu Cymraeg fel ail iaith. Yr astudiaeth hon yw'r cyntaf i archwilio rôl ataliad mewn pobl ddwyieithog Cymraeg/Saesneg a'r rhai sy'n dysgu Cymraeg fel ail iaith a disgwylir iddo fod yr astudiaeth gyntaf mewn rhaglen ymchwil barhaus. Ariannwyd y gwaith gyda chymorth grant bach gan y Coleg Cymraeg

Cynhaliwyd cynhadledd Pontydd Cyfieithu ym Mhrifysgol Aberystwyth ar 19 Ionawr 2017. Yma, ceir rhaglen y gynhadledd ynghyd â ffeiliau sain a/neu fideo o bob cyflwyniad neu sesiwn. Cliciwch ar Cyfryngau Cysylltiedig uchod i lawrlwytho'r ffeiliau.

Mae'r ddogfen fer hon gan Dr Hywel Griffiths yn cynnig cyflwyniad cryno i ddatblygu sgiliau trin a thrafod a chyflwyno data ystadegol o fewn Excel, ac yn addas ar gyfer myfyrwyr yn ystod tymor cyntaf eu hastudiaeth israddedig pan efallai y bydd gofyn iddynt ddefnyddio Excel am y tro cyntaf, cyn ei ddefnyddio er mwyn gwneud dadansoddiadau mwy manwl. Sgiliau TG sylfaenol yw ffocws y ddogfen felly, a'r gobaith yw y gall fod yn sail ar gyfer tasg fer mewn seminar neu diwtorial. Ar ddiwedd y ddogfen, nodir rhai cwestiynau a phwyntiau trafod y gellir ymhelaethu arnyn nhw yn y sesiynau hyn. Cliciwch ar 'Cyfryngau Cysylltiedig' i lawrlwytho'r data . Mae gallu trin data ystadegol yn sgil greiddiol o fewn y gwyddorau amgylcheddol, boed hynny ym maes daearyddiaeth ffisegol, daearyddiaeth dynol neu wyddor amgylcheddol. Defnyddir ystod o ddulliau casglu, cyflwyno a dadansoddi data ystadegol mewn ymchwil academaidd a gan gyrff ac asiantaethau sydd yn rheoli'r amgylchedd yng Nghymru. Mae sawl meddalwedd ar gael er mwyn trin a thrafod data, ac mae rhai yn fwy defnyddiol ar gyfer gwahanol bwrpasau (arddangos, dadansoddi ac ati). Un o'r rhai mwyaf cyffredin yw MS Excel.  

Y mae cyflwr yr amgylchedd a threigl amser yn cael eu hadlewyrchu yn lliwiau newidiol y planhigion sydd o'n cwmpas. Y mae cloroffyl, y pigment gwyrdd mewn dail, yn dal golau'r haul ac yn pweru'r biosffer. Y mae diflaniad cloroffyl o ddail yn yr hydref yn datgelu lliwiau melyn ac oren teulu arall o bigmentau planhigion, sef y carotenoidau. Y mae carotenoidau yn amddiffyn planhigion rhag straen ac y maent hefyd yn gyfrifol am liwiau mewn blodau ac am yr oren a choch mewn ffrwythau. Yn yr hydref, y mae dail rhywogaethau, megis masarn, yn gwneud anthocyaninau coch a phorffor, sy'n aelodau o deulu amrywiol o bigmentau a chemegion amddiffyn. Y mae planhigion yn defnyddio pigmentau i anfon signalau at organebau sy'n peillio blodau, i'r rhai sy'n gwasgaru hadau a ffrwythau, ac i ysglyfaethwyr; ymhlith y rhain i gyd y mae'r ddynol ryw, sydd yn ymateb mewn dull ffisiolegol a seicolegol arbennig i'r cemegion a geir yn y planhigion sy'n lliwio ein byd. Helen Ougham a Howard Thomas, 'Y ddeilen hon: natur, tarddiadau a phwrpas lliwiau dail', Gwerddon, 24, Awst 2017, 38-50.

Mae'r erthygl hon yn canolbwyntio ar dri thraethawd yn ymdrin â Samuel Taylor Coleridge ac Immanuel Kant a gyhoeddwyd gan y diwinydd a'r dysgedydd, Lewis Edwards, yn Y Traethodydd rhwng 1846 a 1853. Ystyrir Edwards yma yn gynrychiolydd arweinwyr crefyddol Cymru yn ail hanner y bedwaredd ganrif ar bymtheg ac archwilir ei waith am dystiolaeth o'r agwedd tuag at ddatblygiadau athronyddol y cyfnod a allai gynnig esboniad am ei fethiant i amddiffyn yr iaith a'r diwylliant Cymreig yn wyneb ymlediad y Saesneg. Y ddadl a roddir gerbron yma yw bod ymlyniad Edwards i resymoliaeth ddyfaliadol, sy'n sail i ddiwinyddiaeth Galfinaidd y cyfnod, yn ei atal rhag ymateb yn uniongyrchol i sialens ddeallusol y cyfnod modern. Yn y tri thraethawd hyn, sy'n cyflwyno meddwl Kant fel y'i mynegir yn ei Kritik cyntaf, ynghyd â diwinyddiaeth athronyddol Coleridge fel a geir yn Aids to Reflection, cawn dystiolaeth glir o amharodrwydd Edwards i ymgymryd ag unrhyw sialens i'r athroniaeth Galfinaidd. Y mae'r darlun a gyflwyna o feddwl y ddau awdur yn ddiffygiol ac yn gamarweiniol. Rhan bwysig iawn o Kritik Kant ac Aids Coleridge oedd eu beirniadaeth ysgubol o resymoliaeth ddyfaliadol. Dewisodd Edwards anwybyddu hyn yn gyfan gwbl er mwyn cynnal ei gred yng ngallu dyn i ymestyn at y gwirionedd trwy gyfrwng sythwelediad deallusol, heb gyfeirio at brofiad empeiraidd. Dadleuir mai'r dallineb ewyllysgar hwn tuag at y meddwl modern oedd un o'r prif ffactorau a oedd yn symbylu'r brad y cyhuddir Edwards a'i gyfoedion ohono. Awgrymir hefyd bod y brad hwnnw'n tanseilio nid yr iaith Gymraeg a'r diwylliant Cymreig yn unig, ond y grefydd Galfinaidd yr oedd Edwards mor awyddus i'w hamddiffyn. Wrth ymwrthod â sialens y meddwl modern, gadawodd Edwards ei ddisgyblion heb gyfrwng i addasu'r athrawiaeth draddodiadol i ofynion synwyrusrwydd cyfnewidiol. A chanlyniad hynny yn y pendraw oedd ymddieithrwch oddi wrth y gorffennol Ymneilltuol, sydd yn parhau i effeithio arnom heddiw. Ioan Williams, 'Lewis Edwards a Brad y Dysgedigion', Gwerddon, 24, Awst 2017, 83-101.

Mae'r llyfr hwn yn esbonio cefndir a chyd-destyn yr etifeddiaeth hanesyddol unigryw sydd wedi cynhyrchu'r Gaerdydd sy'n bodoli heddiw. Ffocws y llyfr ydy cynllunio a datblygiadau ffisegol y ddinas, er enghraifft, y trawsnewidiad ym Mae Caerdydd. Bydd y llyfr yn ddefnyddiol fel rhan o fodiwlau ar ddaearyddiaeth trefol ac adfywiad trefol, ac hefyd ar gyfer ymweliadau astudiaethol, lle gall y myfyrwyr dilyn Taith Gerdded Bae Caerdydd.

Darlith gan Dr Gethin Matthews a roddwyd yng nghynhadledd hanes y Coleg Cymraeg Cenedlaethol, Sain Ffagan, 22 Chwefror 2017. Yn y ddarlith hon mae Dr Gethin Matthews yn edrych ar sut mae nifer fawr o ferched Cymru yn cael eu coffáu ar gofebau i'r Rhyfel Byd Cyntaf. Mae'n ystyried sut roedd eu cyfraniad yn cael ei gydnabod yn ystod y blynyddoedd o ymladd, a sut cafodd eu henwau eu cynnwys ar nifer sylweddol o gofebau a grëwyd ar ôl y Rhyfel. Mae'r cyfan yn ddealladwy mewn oes lle roedd 'Iaith 1914' yn rhemp, a grwpiau amrywiol yn cystadlu i ddangos eu teilyngdod a'u teyrngarwch: fodd bynnag, cyn bo hir fe gafodd cyfraniad merched ei anghofio a'i anwybyddu.

Cyfres o glipiau fideo sy'n cael eu defnyddio ar y modiwl Iechyd a’r modelau biofeddygol a bioseicogymdeithasol (MED16001), Ysgol Gwyddorau Gofal Iechyd, Prifysgol Bangor.

Mae angen i newyddiadurwyr feistroli ystod eang o sgiliau. Mae Cist Offer yn darparu cyngor ymarferol mewn meysydd allweddol i gyw newyddiadurwyr. Mewn cyfres o fideos mae rhai o ymarferwyr mwyaf profiadol y diwydiant yng Nghymru yn rhannu ‘tips’ a chyngor ar rai o brif agweddau’r gwaith. Cyfranwyr: Bethan Rhys Roberts, Catrin Heledd, Gwyn Loader, Dylan Iorwerth Ffilmio a Golygu: Gwenda Richards Cynhyrchwyr: Gwenda Richards, Sian Morgan Lloyd @jomeccymraeg Cynhyrchwyd yr adnoddau gyda chymorth grant bach gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol.

Cynhaliwyd cyfres o weithdai ym Mhrifysgol Caerdydd ar 27 Ionawr 2017 i drafod dwyieithrwydd a’r broses greadigol, dan nawdd y Coleg Cymraeg Cenedlaethol a Llenyddiaeth Cymru. Yn ogystal â gweithdy difyr ar yr heriau a’r cyfleoedd y mae dwyieithrwydd yn eu cynnig i awduron, beirniaid, cyhoeddwyr/cynhyrchwyr, a chyfranogwyr eraill i’r broses ysgrifennu, cafwyd cyfweliadau diddorol gydag Ed Thomas a Llwyd Owen, a thrafodaeth ford gron ddadlennol gyda Tony Bianchi, Catrin Dafydd, Alun Saunders a Branwen Davies.

Tymhestlog fu hanes perthynas yr Eglwys Gatholig Rufeinig a'r Iddewon, ac yn yr erthygl hon archwilir y modd yr effeithiodd deddfau imperialaidd cynnar Rhufain ar y berthynas honno. Gan gymryd detholiad o ddeddfau, ystyrir y modd y cawsant effaith ar safle cymdeithasol yr Iddew mewn byd a oedd yn troi'n fwyfwy Cristnogol. Eir ymlaen i drafod y modd yr ailgyflwynwyd ambell ddeddf wrth-Iddewig yn ystod yr Oesoedd Canol yn ogystal ag yn ystod y digwyddiad erchyll a oedd yn dyngedfennol i'r Iddew a'r Cristion, yr Holocost. Daw'r erthygl i ben gan bwyso a mesur gwir arwyddocâd y deddfau imperialaidd cynnar a chan gwestiynu perthynas yr Iddew â'r Cristion yn yr unfed ganrif ar hugain. Gareth Evans-Jones, 'Y Seren yn y Groes: effaith deddfau imperialaidd cynnar Rhufain ar y berthynas rhwng yr Eglwys a'r Iddewon', Gwerddon, 23, Mawrth 2017, 58-84.