Croeso i ‘Sôn am Sgwennu’, adnodd gan Dr Llion Pryderi Roberts, Ysgol y Gymraeg, Prifysgol Caerdydd, sy’n cyflwyno cyfres o drafodaethau am ysgrifennu creadigol cyfoes. Mae’r adnodd yn cynnwys: Podlediad ‘Sôn am Sgwennu’ – recordiadau o sgyrsiau â 4 awdur profiadol sy’n canolbwyntio ar y broses ymarferol o ysgrifennu ac ar agweddau perthnasol i’w gwaith ac i astudio’r maes: Caryl Lewis Ifor ap Glyn Annes Glynn Llŷr Gwyn Lewis Mae'r adnodd hefyd yn cynnwys dogfen i bob recordiad sy’n nodi’r cwestiynau a ofynnwyd ac sy’n nodi’n fras y codau amser perthnasol ar gyfer pob cwestiwn (fel bod modd gwrando ar y recordiad o’i gwr neu symud o un cwestiwn i’r llall) Ysgrifau ‘Sôn am Sgwennu’ – 8 ysgrif fer sy’n trafod agweddau perthnasol i’r broses o ysgrifennu’n greadigol ac i astudio’r maes: ‘Ysgrifennu Creadigol: Dechrau arni a datblygu syniad’, Llion Pryderi Roberts ‘Sgrifennu’, Elinor Wyn Reynolds ‘Cymeriadu’, Megan Angharad Hunter ‘Creu Cerdd’, Mari George ‘Perlau mân Llwyd Owen’ ‘Annwyl Leo, Annwyl Iestyn: Proses gydweithredol cyfres Y Pump’, Iestyn Tyne a Leo Drayton ‘Sgwennu Nofel’, Marlyn Samuel ‘Ysgrifennu i Blant’, Casia Wiliam Adnodd ar gyfer myfyrwyr Addysg Uwch yn bennaf yw ‘Sôn am Sgwennu’, ond gall fod yn berthnasol i ddisgyblion UG a Safon Uwch, athrawon, ac unrhyw un sy’n ymddiddori ym maes ysgrifennu creadigol. Dyfarnwyd nawdd ar gyfer yr adnodd hwn drwy gyfrwng cynllun Grantiau Bach y Coleg Cymraeg Cenedlaethol. Hoffwn ddiolch i’r Coleg, i’r holl awduron am eu parodrwydd i gymryd rhan yn y prosiect ac i’m cydweithwyr yn Ysgol y Gymraeg, Prifysgol Caerdydd am eu cymorth parod.


Termau
Gwefan lle gallwch ddod o hyd i dermau safonol i’w defnyddio wrth ddysgu ac addysgu.


Cynadleddau a gweithdai
Mae’r Coleg Cymraeg Cenedlaethol yn trefnu ystod o gynadleddau a gweithdai ar draws ystod o bynciau. Gallwch wylio recordiadau o ddigwyddiadau blaenorol.

Adnoddau Diweddar
Sôn am Sgwennu: Ysgrifennu Creadigol Cyfoes
Cydweithio trwy’r Gymraeg: Aseswyr a Chyflogwyr
Mae’r recordiad hwn yn cynnwys trafodaeth banel fywiog sy’n canolbwyntio ar rôl aseswyr wrth weithio gyda chyflogwyr a phrentisiaid i amlygu gwerth y Gymraeg fel sgil allweddol yn y gweithle. Berni Tyler - Cyfarwyddwr Consortiwm B-wbl (Cadeirydd) Dafydd Bowen - Cyfarwyddwr Pobl a Llefydd, Mentera Gwyn-Arfon Williams – Aseswr yn y gwaith, Iechyd a Gofal Cymdeithasol, Grŵp Llandrillo Menai Rhian Williams – Aseswr, Sgil Cymru Sue Jeffries – Rheolwr Gyfarwyddwr, Sgil Cymru Angharad Elfyn – Prentis, Sgil Cymru Helen Davies – Swyddog Addysg Bellach a Phrentisiaethau, Coleg Cymraeg Uchafbwyntiau’r Gweminar: - Lansiad swyddogol yr adnodd ‘Pecyn Prentis’, gyda chyfranwyr o’r adnodd yn rhannu eu profiadau uniongyrchol. - Trafodaeth rhwng aseswyr a chyflogwyr ar sut gall y pecyn gefnogi eu gwaith o ddydd i ddydd. - Arferion da yn cael eu rhannu ar sut i argyhoeddi prentisiaid a chyflogwyr o fanteision defnyddio’r Gymraeg. - Sgwrs agored ar sut i gynyddu hyder aseswyr yn y Gymraeg, gan rannu heriau, llwyddiannau ac enghreifftiau ysbrydoledig. Cynhaliwyd y sesiwn ar y 18fed o Fehefin 2025.
Cyflwyniad i yrfa mewn Therapi Iaith a Lleferydd
Bwriad yr adnodd hwn yw: Rhoi gwybodaeth i fyfyrwyr am broffesiwn Therapi Iaith a Lleferydd Egluro beth yw cyfathrebu a phwysigrwydd y proffesiwn wrth gefnogi unigolion gydag anghenion cyfathrebu Rhoi blas ar seminar lefel blwyddyn gyntaf yn y brifysgol Mae’r adnodd hwn wedi ei ddatblygu ar y cyd gan Brifysgol Metropolitan Caerdydd a Phrifysgol Wrecsam gyda chefnogaeth y Coleg Cymraeg Cenedlaethol.
Pecyn Prentis
Siop un stop ar gyfer cyflogwyr i gefnogi prentisiaid dwyieithog a’r Gymraeg. Mae Pecyn Prentis yn adnodd digidol cynhwysfawr wedi’i lunio er mwyn helpu cyflogwyr i recriwtio, datblygu a chefnogi prentisiaid sy’n defnyddio’r Gymraeg. Yma, cewch gyfuniad gwerthfawr o wybodaeth gyfredol, cyngor arbenigol ac adnoddau ymarferol sy’n addas ar gyfer pob cam o’r daith brentisiaeth. O ddarparwyr prentisiaethau i gymorth gyda’r iaith Gymraeg a chyngor gyrfa, mae’r adnodd yn cwmpasu’r cyfan. Mae'n cynnwys astudiaethau achos ysbrydoledig, clipiau fideo bywiog a storïau o lwyddiant gan brentisiaid cyfredol neu sydd newydd gymhwyso, yn ogystal â chan eu cyflogwyr. Boed yn gyflogwr newydd i fyd prentisiaethau neu’n sefydliad profiadol, mae Pecyn Prentis yn cynnig gwir fewnwelediad go-iawn, enghreifftiau o arfer dda, a chefnogaeth benodol er mwyn galluogi pob prentis i ffynnu mewn amgylchedd dwyieithog.
Cit Chwaraeon
Casgliad o adnoddau e-ddysgu Chwaraeon wedi'u teilwra ar gyfer dysgwyr ar Lefel 2. Ceir gwybodaeth ymarferol am sut i gynllunio a rhedeg sesiwn, y gwahanol swyddi a chyfrifoldebau yn y byd chwaraeon, cyngor defnyddiol a chip ar fywyd bob dydd amrywiaeth o bobl broffesiynol yn y maes. Mae'r adnodd wedi'i rannu yn dair uned: Cynllunio a Chyflawni Sesiwn Chwaraeon Rolau a chyfrifoldebau Staff Chwaraeon a Hamdden Gweithio yn y Diwydiant Chwaraeon
Cynhadledd Ymchwil 2025
Cynhaliwyd y Gynhadledd Ymchwil ar 26–27 Mehefin ym Mhrifysgol Aberystwyth a'r Llyfrgell Genedlaethol, ac fe’i ffrydiwyd ar sianel YouTube y Coleg. Mae modd gweld recordiadau o'r sesiynau a chopiau o'r posteri ymchwil drwy glicio ar y dolenni isod.
Straeon Cariad Pur?: Adnoddau Adolygu
Adnoddau adolygu'r ddwy stori fer yn y gyfrol Cariad Pur? sydd ar fanyleb Cymraeg Ail Iaith UG/Safon Uwch (U2 Uned 6: Defnyddio Iaith a'r Stori Fer). Y ddwy stori yw Beth Os? gan Llio Mai Hughes a Trŵ Lyf gan Marlyn Samuel. Mae'r casgliad yn cynnwys: Copi Digidol Beth Os? (PDF + Word) Copi Digidol Trŵ Lyf (PDF) Taflenni Adolygu (PDF) Darlith Fideo a chyflwyniad PowerPoint Adolygu Cariad Pur? gan Dr Miriam Elin Jones Trawsgrifiad o'r ddarlith adolygu ar ffurf Word Fideo Cyfweliad Awdur Llio Mai Hughes + thrawsgrifiad Fideo Cyfweliad Awdur Marlyn Samuel + thrawsgrifiad Adnoddau wedi eu creu gan Adran y Gymraeg, Prifysgol Abertawe, o dan nawdd y Coleg Cymraeg Cenedlaethol.
Astudiaethau Busnes
Yn yr adnodd hwn byddwch yn cael y cyfle i ddatblygu eich gwybodaeth a’ch dealltwriaeth o fusnesau a’u marchnadoedd. Mae’r adnodd wedi ei rannu’n chwe uned: Archwilio Busnes Marchnata Cyllid Personol a Busnes Busnes Rhyngwladol Egwyddorion Rheolaeth Gwneud Penderfyniadau Busnes Yma cewch wybodaeth ynglŷn â busnesau a chwmnïau yng Nghymru y gallwch ei defnyddio i ymchwilio ymhellach neu er mwyn cwblhau aseiniadau. Byddwch hefyd yn dod ar draws ymarferion byr ac astudiaethau achos a fydd yn profi eich dealltwriaeth yn fras. Mae'r adnodd hwn yn targedu dysgwyr sy'n astudio cyrsiau busnes ar lefel 3.
Adnoddau Diweddar Ôl-16
Cydweithio trwy’r Gymraeg: Aseswyr a Chyflogwyr
Mae’r recordiad hwn yn cynnwys trafodaeth banel fywiog sy’n canolbwyntio ar rôl aseswyr wrth weithio gyda chyflogwyr a phrentisiaid i amlygu gwerth y Gymraeg fel sgil allweddol yn y gweithle. Berni Tyler - Cyfarwyddwr Consortiwm B-wbl (Cadeirydd) Dafydd Bowen - Cyfarwyddwr Pobl a Llefydd, Mentera Gwyn-Arfon Williams – Aseswr yn y gwaith, Iechyd a Gofal Cymdeithasol, Grŵp Llandrillo Menai Rhian Williams – Aseswr, Sgil Cymru Sue Jeffries – Rheolwr Gyfarwyddwr, Sgil Cymru Angharad Elfyn – Prentis, Sgil Cymru Helen Davies – Swyddog Addysg Bellach a Phrentisiaethau, Coleg Cymraeg Uchafbwyntiau’r Gweminar: - Lansiad swyddogol yr adnodd ‘Pecyn Prentis’, gyda chyfranwyr o’r adnodd yn rhannu eu profiadau uniongyrchol. - Trafodaeth rhwng aseswyr a chyflogwyr ar sut gall y pecyn gefnogi eu gwaith o ddydd i ddydd. - Arferion da yn cael eu rhannu ar sut i argyhoeddi prentisiaid a chyflogwyr o fanteision defnyddio’r Gymraeg. - Sgwrs agored ar sut i gynyddu hyder aseswyr yn y Gymraeg, gan rannu heriau, llwyddiannau ac enghreifftiau ysbrydoledig. Cynhaliwyd y sesiwn ar y 18fed o Fehefin 2025.
Cyflwyniad i yrfa mewn Therapi Iaith a Lleferydd
Bwriad yr adnodd hwn yw: Rhoi gwybodaeth i fyfyrwyr am broffesiwn Therapi Iaith a Lleferydd Egluro beth yw cyfathrebu a phwysigrwydd y proffesiwn wrth gefnogi unigolion gydag anghenion cyfathrebu Rhoi blas ar seminar lefel blwyddyn gyntaf yn y brifysgol Mae’r adnodd hwn wedi ei ddatblygu ar y cyd gan Brifysgol Metropolitan Caerdydd a Phrifysgol Wrecsam gyda chefnogaeth y Coleg Cymraeg Cenedlaethol.
Pecyn Prentis
Siop un stop ar gyfer cyflogwyr i gefnogi prentisiaid dwyieithog a’r Gymraeg. Mae Pecyn Prentis yn adnodd digidol cynhwysfawr wedi’i lunio er mwyn helpu cyflogwyr i recriwtio, datblygu a chefnogi prentisiaid sy’n defnyddio’r Gymraeg. Yma, cewch gyfuniad gwerthfawr o wybodaeth gyfredol, cyngor arbenigol ac adnoddau ymarferol sy’n addas ar gyfer pob cam o’r daith brentisiaeth. O ddarparwyr prentisiaethau i gymorth gyda’r iaith Gymraeg a chyngor gyrfa, mae’r adnodd yn cwmpasu’r cyfan. Mae'n cynnwys astudiaethau achos ysbrydoledig, clipiau fideo bywiog a storïau o lwyddiant gan brentisiaid cyfredol neu sydd newydd gymhwyso, yn ogystal â chan eu cyflogwyr. Boed yn gyflogwr newydd i fyd prentisiaethau neu’n sefydliad profiadol, mae Pecyn Prentis yn cynnig gwir fewnwelediad go-iawn, enghreifftiau o arfer dda, a chefnogaeth benodol er mwyn galluogi pob prentis i ffynnu mewn amgylchedd dwyieithog.
Cit Chwaraeon
Casgliad o adnoddau e-ddysgu Chwaraeon wedi'u teilwra ar gyfer dysgwyr ar Lefel 2. Ceir gwybodaeth ymarferol am sut i gynllunio a rhedeg sesiwn, y gwahanol swyddi a chyfrifoldebau yn y byd chwaraeon, cyngor defnyddiol a chip ar fywyd bob dydd amrywiaeth o bobl broffesiynol yn y maes. Mae'r adnodd wedi'i rannu yn dair uned: Cynllunio a Chyflawni Sesiwn Chwaraeon Rolau a chyfrifoldebau Staff Chwaraeon a Hamdden Gweithio yn y Diwydiant Chwaraeon
Astudiaethau Busnes
Yn yr adnodd hwn byddwch yn cael y cyfle i ddatblygu eich gwybodaeth a’ch dealltwriaeth o fusnesau a’u marchnadoedd. Mae’r adnodd wedi ei rannu’n chwe uned: Archwilio Busnes Marchnata Cyllid Personol a Busnes Busnes Rhyngwladol Egwyddorion Rheolaeth Gwneud Penderfyniadau Busnes Yma cewch wybodaeth ynglŷn â busnesau a chwmnïau yng Nghymru y gallwch ei defnyddio i ymchwilio ymhellach neu er mwyn cwblhau aseiniadau. Byddwch hefyd yn dod ar draws ymarferion byr ac astudiaethau achos a fydd yn profi eich dealltwriaeth yn fras. Mae'r adnodd hwn yn targedu dysgwyr sy'n astudio cyrsiau busnes ar lefel 3.
Matiau Iaith
Dyma gasgliad o fatiau iaith sy’n gallu eu defnyddio gan athrawon profiadol, athrawon newydd gymhwyso, a myfyrwyr TAR i ddatblygu geirfa ac iaith disgyblion o fewn pynciau uwchradd. Bwriad y matiau iaith yw codi hyder a chynyddu capasiti unigolion i ddefnyddio’r Gymraeg yn hyderus wrth addysgu eu pwnc yn yr ysgol uwchradd. Mae matiau wedi eu datblygu ar gyfer y pynciau canlynol: Cymraeg Ail Iaith Ieithoedd: Ffrangeg Bioleg Cemeg Ffiseg Technoleg Digidol Dylunio a Thechnoleg
Cynhyrchu Cig
Gwefan cynhyrchu cig oen a chig eidion ar gyfer dysgwyr sy’n astudio cymwysterau Amaethyddiaeth Lefelau 2 a 3. Yma, cewch ddysgu am wahanol agweddau o’r diwydiant cynhyrchu cig, o faterion rheoli cyllid a busnes i fridiau addas a systemau gwahanol. Ewch ati i bori! Mae'r wefan yn cynnwys saith uned ar gynhyrchu cig eidion: Trosolwg o Ddiwydiant Cig Eidion y DU Bridiau Gwartheg Cig Eidion System Buchod Sugno a Ffynonellau Gwartheg Stôr Cyflwyniad i Systemau Pesgi Gwartheg Cig Eidion Rheoli Ffrwythlondeb Buches a Buchod Cyfnewid Iechyd a Lles Gwartheg Cig Eidion Ystyriaethau Busnes Wrth Ffermio Cig Eidion a saith uned cynhyrchu cig oen: Trosolwg o Ddiwydiant Cig Oen y DU Bridiau a’r System Haenedig Dysgu am Ddefaid Blwyddyn y Bugail Y Farchnad Ŵyn Prif Dasgau Hwsmonaeth Defaid Ystyriaethau Busnes Wrth Ffermio Defaid
Rhannu arferion da ar gyfer rheolwyr canol
Sgwrs banel: Rhannu arferion da ar gyfer rheolwyr canol (addysg bellach a phrentisiaethau) Recordiad o drafodaeth banel gyda phedwar rheolwr maes cwricwlwm Addysg Bellach wrth iddynt drafod eu hymagwedd at gynyddu’r ddarpariaeth ddwyieithog / Gymraeg o fewn eu hadrannau. Maent yn trafod eu harferion da yn ogystal â sut maent wedi goresgyn heriau: Yusuf Ibrahim, Pennaeth Cynorthwyol – Addysg Uwch, Astudiaethau Academaidd, Dysgu Sylfaenol ac Oedolion - Coleg Caerdydd a'r Fro (Cadeirio) Lucy Breckon, Rheolwr Dysgu Seiliedig ar Waith (Iechyd, Gofal a Mentrau Masnachol) – Coleg Sir Benfro Rhian Pardoe, Rheolwr Maes Dysgu Iechyd a Gofal – Coleg Gwyr Abertawe Amy Thomson, Rheolwr Maes Rhaglen Chwaraeon a Gwasanaethau Cyhoeddus – Grŵp Llandrillo Menai Rachel Lewis, Rheolwr Cwricwlwm Adeiladwaith – Coleg Pen y Bont Cynhaliwyd y digwyddiad yn ar y 5ed o Chwefror 2025.