Porth Adnoddau'r Coleg Cymraeg Cenedlaethol

Podlediad sy’n rhoi llwyfan i ymchwilwyr ledled Cymru rannu eu gwaith a’u syniadau. Bob pennod, mae Jonathan Davies, deiliad ysgoloriaeth ymchwil y Coleg Cymraeg, yn siarad gyda gwestai newydd i archwilio eu maes ymchwil, y cwestiynau sy’n eu hysgogi, a’r effaith ar gymdeithas. O’r gwyddorau naturiol i’r celfyddydau creadigol, mae’r podlediad yn cynnig cipolwg hygyrch ac ysbrydoledig ar ystod eang o bynciau. P'un ai ydych chi'n ymchwilydd, yn fyfyriwr neu’n syml yn mwynhau darganfod syniadau newydd, mae croeso i chi ymuno â’r sgwrs.

Comisiynwyd asiantaeth newid ymddygiad Claremont i greu'r Pecyn Technegau Newid Ymddygiad. Bwriad y pecyn yw rhoi arweiniad a chyngor i ymarferwyr sy'n gweithio gyda dysgwyr sydd wrthi'n gwneud penderfyniadau am eu haddysg. Mae'r daith i'r brifysgol yn gyfnod cyffrous i fyfyrwyr ond gall hefyd fod yn gyfnod ansicr, yn llawn cwestiynau ynghylch gyrwyr a rhwystrau canfyddedig sy'n ymwneud ag astudio'n Gymraeg. Gyda'n gilydd, gallwn helpu darpar fyfyrwyr a myfyrwyr i wneud penderfyniadau gwybodus ynghylch eu camau nesaf wrth astudio'n Gymraeg yn y brifysgol. Mae’r fideo isod yn cyflwyno trosolwg o’r Pecyn gan gynnwys: Sut i ddeall ein cynulleidfa? Y rhwystrau a'r ysgogiad sy'n dylanwadu ar benderfyniadau myfyrwyr ynghylch astudio drwy gyfrwng y Gymraeg. Y strategaethau negeseuon sy'n gallu helpu i leihau ansicrwydd, meithrin hyder a dangos manteision astudio yn Gymraeg

Dyma bodlediad yn y Gymraeg sydd ychydig yn wahanol i’r arfer, a sydd – fel mae’r teitl yn ei awgrymu – yn mynd i’r afael â rhai o gwestiynau mawr bywyd. Ariennir y podlediad gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol, a chyflwynir y gyfres gan Dr Huw Williams, darllenydd mewn Athroniaeth ym Mhrifysgol Caerdydd, sydd yn cynnal sgyrsiau bywiog a ffraeth â chyfeillion amrywiol, gan gynnwys arbenigwyr a rhai academyddion blaenllaw Cymraeg. Rhagdybiaeth y gyfres yw bod pob un ohonom yn hel meddyliau ar faterion dwys sy’n rhan o fywyd pob dydd, ac mae trafod a myfyrio ar y themâu hyn yn beth iach a phwysig. Mae’r sgyrsiau yn cyflwyno’r trafodaethau drwy gyfrwng iaith bob dydd mewn ffordd hygyrch; dylai apelio at ddysgwyr y 6ed dosbarth, myfyrwyr prifysgol, ac oedolion eraill nad oes ganddynt wybodaeth flaenorol o’r pynciau dan sylw.  Felly ymunwch â ni (a pharatowch hefyd am daith fach i Roswell!) Cynhyrchir y gyfres, gyda cherddoriaeth wreiddiol, gan Osian Gwynedd.

Mae Gofal Cymdeithasol Cymru wedi gweithio gyda’r sector i ddatblygu adnoddau Sgiliau Hanfodol Cymru i gynorthwyo gyda’r addysgu a’r dysgu ar gyfer Cymhwyso Rhif a Chyfathrebu ar Lefel 1 a 2. Mae’r adnoddau wedi’u cynllunio i adlewyrchu sefyllfaoedd gwaith go iawn y gallech chi ddod ar eu traws mewn gofal plant a'r blynyddoedd cynnar, ac maen nhw'n ymdrin â gwahanol ganlyniadau dysgu y mae angen i chi eu gwybod i gwblhau eich cymwysterau Sgiliau Hanfodol Cymru. Nid yw’r adnoddau’n orfodol. Gallwch chi eu gwneud i gyd neu ddewis y rhai fydd yn eich helpu fwyaf. Mae’r adnoddau hyn wedi’u bwriadu i gefnogi dysgu ac felly nid ydyn nhw'n disodli gweithgareddau addysgu nac asesu. Maen nhw wedi’u cynllunio i ddangos lle mae sgiliau Sgiliau Hanfodol Cymru yn cael eu cymhwyso mewn lleoliadau ymarfer, ac efallai na fyddan nhw'n ymdrin â’r holl ganlyniadau dysgu yn llawn.  

Mae Gofal Cymdeithasol Cymru wedi gweithio gyda’r sector i ddatblygu adnoddau Sgiliau Hanfodol Cymru i gynorthwyo gyda’r addysgu a’r dysgu ar gyfer Cymhwyso Rhif a Chyfathrebu ar Lefel 1 a 2. Mae’r adnoddau wedi’u cynllunio i adlewyrchu sefyllfaoedd gwaith go iawn y gallech chi ddod ar eu traws mewn gofal cymdeithasol, ac maen nhw'n ymdrin â gwahanol ganlyniadau dysgu y mae angen i chi eu gwybod i gwblhau eich cymwysterau Sgiliau Hanfodol Cymru. Nid yw’r adnoddau’n orfodol. Gallwch chi eu gwneud i gyd neu ddewis y rhai fydd yn eich helpu fwyaf. Mae’r adnoddau hyn wedi’u bwriadu i gefnogi dysgu ac felly nid ydyn nhw'n disodli gweithgareddau addysgu nac asesu. Maen nhw wedi’u cynllunio i ddangos lle mae sgiliau Sgiliau Hanfodol Cymru yn cael eu cymhwyso mewn lleoliadau ymarfer, ac efallai na fyddan nhw'n ymdrin â’r holl ganlyniadau dysgu yn llawn.

Traddodwyd Darlith Flynyddol Edward Lhuyd y Coleg Cymraeg Cenedlaethol a Chymdeithas Ddysgedig Cymru 2025 gan yr Athro Jane Aaron yn Pontio, Bangor, ar 18 Tachwedd 2025. Y testun oedd Colli Gwyrddni: Ecofeirniadaeth a gwaith rhai o feirdd Cymraeg y bedwaredd ganrif ar bymtheg. Yn ogystal â dadansoddi llenyddiaeth sy’n ymwneud â’r berthynas rhwng pobl a’r amgylchedd, mae nod gwleidyddol i ecofeirniadaeth, sef dyfnhau ein dealltwriaeth hanesyddol o achosion yr argyfwng amgylcheddol presennol a’n ymnerthu i wrthsefyll y rhai a fyn ei ddiystyru. Yn y ddarlith hon byddwn yn ystyried gwaith barddonol rhai o Gymry’r bedwaredd ganrif ar bymtheg y trawsffurfiwyd eu bywydau gan y chwyldro diwydiannol, ac yn gofyn a oes neges i ni heddiw yn eu hymateb hwy i golli gwyrddni? Athro Emerita yn Ysgol y Dyniaethau ym Mhrifysgol De Cymru yw Jane Aaron ac awdur Pur fel y Dur: Y Gymraes yn Llên Menywod y Bedwaredd Ganrif ar Bymtheg a enillodd Wobr Goffa Ellis Griffith ym 1999, Nineteenth-Century Women’s Writing in Wales a enillodd Wobr Roland Mathias yn 2009, y gyfrol Welsh Gothic (2013), a’i cofiant Cranogwen a enillodd Wobr Llyfr y Flwyddyn yn y categori Ffeithiol Creadigol yn 2024.

Croeso i ‘Sôn am Sgwennu’, adnodd gan Dr Llion Pryderi Roberts, Ysgol y Gymraeg, Prifysgol Caerdydd, sy’n cyflwyno cyfres o drafodaethau am ysgrifennu creadigol cyfoes. Mae’r adnodd yn cynnwys: Podlediad ‘Sôn am Sgwennu’ – recordiadau o sgyrsiau â 4 awdur profiadol sy’n canolbwyntio ar y broses ymarferol o ysgrifennu ac ar agweddau perthnasol i’w gwaith ac i astudio’r maes: Caryl Lewis Ifor ap Glyn Annes Glynn Llŷr Gwyn Lewis Mae'r adnodd hefyd yn cynnwys dogfen i bob recordiad sy’n nodi’r cwestiynau a ofynnwyd ac sy’n nodi’n fras y codau amser perthnasol ar gyfer pob cwestiwn (fel bod modd gwrando ar y recordiad o’i gwr neu symud o un cwestiwn i’r llall) Ysgrifau ‘Sôn am Sgwennu’ – 8 ysgrif fer sy’n trafod agweddau perthnasol i’r broses o ysgrifennu’n greadigol ac i astudio’r maes: ‘Ysgrifennu Creadigol: Dechrau arni a datblygu syniad’, Llion Pryderi Roberts ‘Sgrifennu’, Elinor Wyn Reynolds ‘Cymeriadu’, Megan Angharad Hunter ‘Creu Cerdd’, Mari George ‘Perlau mân Llwyd Owen’ ‘Annwyl Leo, Annwyl Iestyn: Proses gydweithredol cyfres Y Pump’, Iestyn Tyne a Leo Drayton ‘Sgwennu Nofel’, Marlyn Samuel ‘Ysgrifennu i Blant’, Casia Wiliam Adnodd ar gyfer myfyrwyr Addysg Uwch yn bennaf yw ‘Sôn am Sgwennu’, ond gall fod yn berthnasol i ddisgyblion UG a Safon Uwch, athrawon, ac unrhyw un sy’n ymddiddori ym maes ysgrifennu creadigol. Dyfarnwyd nawdd ar gyfer yr adnodd hwn drwy gyfrwng cynllun Grantiau Bach y Coleg Cymraeg Cenedlaethol. Hoffwn ddiolch i’r Coleg, i’r holl awduron am eu parodrwydd i gymryd rhan yn y prosiect ac i’m cydweithwyr yn Ysgol y Gymraeg, Prifysgol Caerdydd am eu cymorth parod.

Mae’r recordiad hwn yn cynnwys trafodaeth banel fywiog sy’n canolbwyntio ar rôl aseswyr wrth weithio gyda chyflogwyr a phrentisiaid i amlygu gwerth y Gymraeg fel sgil allweddol yn y gweithle. Berni Tyler - Cyfarwyddwr Consortiwm B-wbl (Cadeirydd) Dafydd Bowen - Cyfarwyddwr Pobl a Llefydd, Mentera  Gwyn-Arfon Williams – Aseswr yn y gwaith, Iechyd a Gofal Cymdeithasol, Grŵp Llandrillo Menai  Rhian Williams – Aseswr, Sgil Cymru  Sue Jeffries – Rheolwr Gyfarwyddwr, Sgil Cymru  Angharad Elfyn – Prentis, Sgil Cymru   Helen Davies – Swyddog Addysg Bellach a Phrentisiaethau, Coleg Cymraeg Uchafbwyntiau’r Gweminar: - Lansiad swyddogol yr adnodd ‘Pecyn Prentis’, gyda chyfranwyr o’r adnodd yn rhannu eu profiadau uniongyrchol. - Trafodaeth rhwng aseswyr a chyflogwyr ar sut gall y pecyn gefnogi eu gwaith o ddydd i ddydd. - Arferion da yn cael eu rhannu ar sut i argyhoeddi prentisiaid a chyflogwyr o fanteision defnyddio’r Gymraeg. - Sgwrs agored ar sut i gynyddu hyder aseswyr yn y Gymraeg, gan rannu heriau, llwyddiannau ac enghreifftiau ysbrydoledig. Cynhaliwyd y sesiwn ar y 18fed o Fehefin 2025.