Yma, cewch fynediad at adnoddau iechyd a lles y gellid eu defnyddio mewn darlith, seminar neu mewn cyfarfod tiwtora personol. Yn cyd-fynd a phob adnodd, mae taflen cyfarwyddiadau i'r darlithydd Mae'r adnoddau yn cynnwys: Gweithgaredd 1: Yr Olwyn Lles Cyfarwyddiadau: Yr Olwyn Lles Gweithgaredd 2: Yr arf hunan-asesu lles Cyfarwyddiadau: Yr arf hunan-asesu lles Paratowyd y gwaith gan Dyddgu Hywel, Uwch Ddarlithydd Addysg, Prifysgol Metropolitan Caerdydd. Ffynonellau Cymorth Os oes gennych argyfwng meddygol, problem ddifrifol neu sy’n fygythiad i fywyd, ffoniwch 999 Os ydych yn gofidio am eich iechyd meddwl, y cam cyntaf i gael help yw dweud hyn wrth eich meddyg teulu. Ceir rhestr o linellau cymorth, elusennau a gwybodaeth defnyddiol ar wefan meddwl.org
Adnoddau Iechyd a Lles
Ffocws ar Ddiwydiant: Adeiladu
Mae’r casgliad hwn yn cynnwys sgyrsiau a recordiwyd â chyflogwyr adeiladwaith amlwg yng Nghymru. Mae’r sgyrsiau yn cynnwys cyflwyniadau i’r sector adeiladu a’r dulliau amrywiol a ddefnyddir wrth ddatblygu strwythurau newydd a diogelu hen adeiladau. Nod y casgliad hwn yw cefnogi ysgolion a cholegau a fydd yn addysgu cymwysterau TGAU a Sylfaen newydd mewn adeiladu, a fydd ar gael i’w haddysgu o fis Medi 2022. Mae’r gweminarau oddeutu 20 munud o hyd yn dilyn cynnwys y ddau gymhwyster adeiladwaith newydd. Rhennir gwybodaeth dechnegol am y maes a chyflwynir y diwydiant adeiladu’n fyw yn yr Ystafell ddosbarth neu’r coleg drwy gyfeirio at brosiectau go iawn sydd ar y gweill neu wedi’u cwblhau’n ddiweddar. Paratowyd y gweminarau hyn mewn cydweithrediad â CITB Cymru.
Cyflwyno'r Gymraeg: Lefel 3 Gwasanaethau Amddiffyn sydd â Gwisg Swyddogol
Cyflwyno'r Gymraeg: Lefel 3 Gwasanaethau Amddiffyn sydd â Gwisg Swyddogol
Casgliad o adnoddau i gefnogi addysgwyr sy’n dymuno cyflwyno mwy o Gymraeg wrth addysgu'r cwrs Lefel 3 Gwasanaethau Amddiffyn sydd â Gwisg Swyddogol yw’r adnodd hwn. Mae'r casgliad wedi'i greu er mwyn cefnogi addysgwyr wrth iddynt gynllunio a gosod gweithgareddau gwaith dosbarth neu dystiolaeth yn seiliedig ar sgiliau Cymraeg y dysgwyr. Mae’r casgliad yn cynnwys: • canllaw er mwyn esbonio sut mae defnyddio’r adnodd. • dogfennau 'Mapio’r Cyfleoedd i gyflwyno’r Gymraeg' fesul uned craidd. • posteri dwyieithog gyda thermau allweddol ar gyfer pob uned.
Cyflwyno'r Gymraeg: Lefel 2 Iechyd a Gofal Cymdeithasol: Craidd
Casgliad o adnoddau i gefnogi addysgwyr sy’n dymuno cyflwyno mwy o Gymraeg wrth addysgu'r cwrs Lefel 2 Iechyd a Gofal Cymdeithasol: Craidd yw’r adnodd hwn. Mae'r casgliad wedi'i greu er mwyn cefnogi addysgwyr wrth iddynt gynllunio a gosod gweithgareddau gwaith dosbarth neu dystiolaeth yn seiliedig ar sgiliau Cymraeg y dysgwyr. Mae’r casgliad yn cynnwys: • canllaw er mwyn esbonio sut mae defnyddio’r adnodd. • dogfennau 'Mapio’r Cyfleoedd i gyflwyno’r Gymraeg' fesul uned craidd. • cyfres o dasgau sy’n cwrdd â gofynion rhai o feini prawf penodol y cwrs. Maent yn dangos sut mae modd cael pob dysgwr i gyflawni’r un dasg, wrth ddatblygu eu sgiliau Cymraeg ar lefelau unigol a phriodol. • posteri dwyieithog gyda thermau allweddol ar gyfer pob uned. • adnodd sy’n darparu syniadau i ddysgwyr er mwyn ddefnyddio’r Gymraeg ar leoliadau gwaith.
Mathemateg mewn Chwaraeon
Dyma wefan sy’n rhoi blas ar sut mae mathemateg yn berthnasol mewn chwaraeon, boed hynny i wella ein dealltwriaeth o ryw sefyllfa benodol, gwella dyluniad offer, neu optimeiddio strategaeth fel yr un a wyneba tîm mewn ras F1. Mae’r adnodd dysgu yma’n cynnwys adolygiad o ddilyniannau a chyfresi rhifyddol a geometrig, ac yn defnyddio’r rhain yng nghyd-destun dewis strategaeth “pitio” mewn ras F1. Mae’r adnodd yn cynnwys gêm ryngweithiol lle gall hyd at dri dysgwr gystadlu yn erbyn ei gilydd trwy gymharu strategaethau gwahanol, a gwirio eu datrysiadau i’r ymarferion. Crëwyd y wefan gan Dr Tudur Davies a Mr Jakub Sowa o Brifysgol Aberystwyth. Cefnogwyd y prosiect gan grant bach gan Gymdeithas Fathemategol Llundain.
Llythyrau Rhyfel Cartref America
Roedd Rhyfel Cartref America (1861-65) yn un o ddigwyddiadau ffurfiannol pwysicaf yn hanes yr Unol Daleithiau. Ceir llwyth o dystiolaeth am yr ymgyrchoedd gan y Cymry a oedd yn rhan o’r brwydro – oherwydd roedd yn llythrennol miloedd o filwyr Cymraeg eu hiaith yn ymladd ym myddin yr Undeb (y Gogledd). Mae’r adnoddau hyn yn rhannu ychydig o’r dystiolaeth, gan gynnwys disgrifiadau byw o rai o ddigwyddiadau enwocaf y rhyfel. Bydd hyn o ddiddordeb arbennig i fyfyrwyr hanes ym mhrifysgolion Abertawe, Aberystwyth a Bangor sydd yn ymgymryd â’r modiwl ail flwyddyn ‘Rhyfel Cartref America’.
Cynhadledd Dechnoleg Ar-lein 2021
Dyma Gynhadledd ar gyfer myfyrwyr 16 oed a throsodd mewn ysgolion, colegau a phrifysgolion sy'n ystyried dilyn gyrfa mewn peirianneg, cyfrifiadureg, neu bwnc cysylltiedig. Bydd y Gynhadledd yn cael ei chynnal dros Zoom, drwy gyfrwng y Gymraeg gyda chyfieithu ar y pryd i'r Saesneg. Pa lwybrau gyrfa y gallwch chi eu dilyn? Pa alw sydd am eich sgiliau yng Nghymru ac yn Gymraeg? Ymunwch â'r Gynhadledd i glywed gan bobl sy'n gweithio yn y meysydd hyn. Bydd cyfle gennych i ofyn cwestiynau hefyd. Cadeirydd: Ann Beynon Cyn-gomisiynydd Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol Cymru a chyn-gyfarwyddwraig BT Cymru Siaradwyr: Peter Gwyn Williams - Adran Seilwaith Digidol, Llywodraeth Cymru Carwyn Lloyd-Jones, Cyfarwyddwr TGCh a Busnes Digidol, Iechyd a Gofal Digidol Cymru Mark Davies, Peiriannydd Sifil, Cyfarwyddwr EDAF Siwan Owen, Rheolwr Datblygu Cyswllt, Electronic Arts Ceri Mai, Prentis Gradd Seiberddiogelwch, Cyngor Gwynedd Hywel Ifans, Cyfarwyddwr BCC IT Rhys Williams, Rheolwr Systemau a TG, Coleg Cymraeg Cenedlaethol
Dr Elen Ifan, ‘Gwerddon: Astudiaethau cerddo-lenyddol yng Nghymru: y diffyg a’r galw' (2021)
Yn yr erthygl hon, ceir trosolwg beirniadol o faes ymchwil astudiaethau geiriau a cherddoriaeth, neu astudiaethau cerddo-lenyddol, yng Nghymru. Mae’r maes hwn yn ymdrin â’r berthynas rhwng llenyddiaeth a cherddoriaeth yn ei amryw ffyrdd. Cwmpas yr erthygl hon yw astudiaethau beirniadol a gyhoeddwyd yn ystod ail hanner yr ugeinfed ganrif yn y Gymraeg, a’r bwriad yma yw cyflwyno’r prif weithiau a syniadau dylanwadol, gan gydnabod hefyd nad yw’n bosib ymdrin â phob cyhoeddiad yn yr astudiaeth bresennol. Gosodir y maes yn ei gyd-destun beirniadol drwy ddarparu amlinelliad o’r ddisgyblaeth yn ehangach, a chynigir trywyddau ymchwil posib ar gyfer datblygu a ffurfioli’r maes yng Nghymru.
Ar-lên 2021-22: Sesiynau Adolygu Llenyddiaeth UG/Safon Uwch (Rhagfyr 2021 - Mawrth 2022)
Mae'r gweminarau adolygu byw hyn yn cael eu trefnu gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol ar gyfer myfyrwyr blwyddyn 12 a 13 sy'n astudio Cymraeg Iaith Gyntaf UG/Safon Uwch. Bydd y sesiynau'n cael eu cynnal gan ddarlithwyr o adrannau Cymraeg prifysgolion Bangor, Aberystwyth, Abertawe a Chaerdydd, gyda'r bwriad o gyfoethogi eich dealltwriaeth o rai o'r testunau llenyddiaeth yr ydych yn eu hastudio yn y dosbarth. Bydd y sesiynau'n cael eu cynnal yn Gymraeg drwy Zoom rhwng 4.30-5.15pm ar brynhawniau Mercher, gyda'r sesiwn gyntaf ar nos Fercher 1 Rhagfyr 2021. 2021 1 Rhagfyr 2021: Dafydd ap Gwilym, Dr Dylan Foster Evans, Prifysgol Caerdydd (Bl.13) 8 Rhagfyr 2021: Gwerthfawrogi Rhyddiaith, Yr Athro Angharad Price, Prifysgol Bangor (Bl.13 + Bl.12) 2022 2 Chwefror 2022: Ymarfer Papur Gramadeg, Dr Alec Lovell, Prifysgol Abertawe (Bl.12) 9 Chwefror 2022: Hedd Wyn (Ffilm), Yr Athro Tudur Hallam, Prifysgol Abertawe (Bl.12) 16 Chwefror 2022: Branwen, Dr Aled Llion Jones, Prifysgol Bangor (Bl.13) 2 Mawrth 2022: Martha, Jac a Sianco (Caryl Lewis), Dr Bleddyn Owen Huws, Prifysgol Aberystwyth (Bl.13) 9 Mawrth 2022: Sul y Mamau yn Greenham (Menna Elfyn), Dr Rhiannon Marks, Prifysgol Caerdydd (Bl.12) 16 Mawrth 2022: Y Genhedlaeth Goll (Alan Llwyd), Yr Athro Mererid Hopwood, Prifysgol Aberystwyth Bydd y ddolen ar gyfer y digwyddiad yn cael ei hanfon atoch ar e-bost ar y diwrnod neu'r diwrnod cynt. Croeso i ddisgyblion, myfyrwyr, athrawon ac athrawon dan hyfforddiant. Ni fyddwn yn gallu eich gweld, ond bydd modd defnyddio'r botwm sgwrsio i gyfrannu neu ofyn cwestiwn. Cofiwch ddilyn cyfrif Twitter @CymraegCCC a chyfrif Instagram @instagymraeg am fwy o wybodaeth a newyddion am y Gymraeg fel Pwnc. I gofrestru, cliciwch ar y ddolen ffurflen gofrestru isod:
Astudio Cymraeg yn y brifysgol (Gweminar)
Gweminar Astudio Cymraeg yn y brifysgol Ym mlwyddyn 12 neu 13? Eisiau gwybod mwy am astudio Cymraeg fel pwnc yn y brifysgol? Dewch i gael mwy o wybodaeth am yr hyn sydd ar gael, ac i glywed barn ein llysgenhadon sy'n astudio'r pwnc am eu cyrsiau a'u bywyd fel myfyrwyr y Gymraeg. Cyflwyniad a recordiwyd ym mis Tachwedd 2021. Mae'n cynnwys: Cyflwyniad am astudio Cymraeg yn y brifysgol (hyd at 19 munud) e.e. Lle mae modd astudio? Beth sydd modd ei astudio - o ran cyrsiau a modiwlau? Pa gymorth ariannol sydd ar gael? Sgwrs rhwng ein llysgenhadon a myfyrwyr cyfredol am astudio Cymraeg yn y brifysgol (19 munud ymlaen) Cyflwyniad cyfrwng Cymraeg.
150 Adnodd Newydd
Datganiad i'r Wasg: Mae 150 o adnoddau newydd wedi eu cyhoeddi ar y Porth Adnoddau, gwefan adnoddau’r Coleg Cymraeg Cenedlaethol, er mwyn cefnogi darlithwyr ac ymarferwyr mewn colegau addysg bellach a hyfforddwyr yn y maes prentisiaethau. Bydd yr adnoddau yn cefnogi’r addysgwyr i gynnig darpariaeth Gymraeg a dwyieithog i bob dysgwr a phrentis beth bynnag eu sgiliau Cymraeg yn unol ag amcanion y Cynllun Gweithredu Addysg Bellach a Phrentisiaethau Cymraeg a lansiwyd gan y Llywodraeth yn 2019. Mae’r Coleg Cymraeg Cenedlaethol wedi arwain prosiect cenedlaethol i greu a diweddaru dros 150 o adnoddau digidol Cymraeg a dwyieithog ar draws pedwar pwnc blaenoriaeth sef Iechyd a Gofal, Gofal Plant, Gwasanaethau Cyhoeddus ac Amaeth. Ariannwyd y prosiect yn dilyn grant gwerth £150,000 gan Lywodraeth Cymru. Ar hyn o bryd, canran isel iawn o weithgareddau dysgu yn y sector ôl-16 sy’n digwydd drwy gyfrwng y Gymraeg neu’n ddwyieithog ond mae’r Cynllun Gweithredu yn anelu at gynnydd sylweddol dros y blynyddoedd i ddod. Mae sicrhau bod adnoddau addas ar gael i ymarferwyr, darlithwyr a hyfforddwyr yn allweddol i wireddu amcanion y cynllun yn enwedig o gofio mai canran gymharol isel o’r gweithlu sy’n ystyried eu hunain yn siaradwyr Cymraeg. Yn ôl rheolwr y prosiect, Dr Lowri Morgans sy’n Reolwr Academaidd gyda’r Coleg Cymraeg Cenedlaethol, bydd y prosiect yn cael effaith bellgyrhaeddol ar amcanion Strategaeth Cymraeg 2050 y Llywodraeth i “ddatblygu darpariaeth addysg ôl-orfodol sy’n cynyddu cyfraddau dilyniant ac yn cefnogi pawb, ni waeth pa mor rhugl eu Cymraeg, i ddatblygu sgiliau yn yr iaith i’w defnyddio’n gymdeithasol ac yn y gweithle.” Meddai Dr Morgans: “Nod y prosiect yw sicrhau bod adnoddau dysgu cyfunol o’r radd flaenaf ar gael yn ddwyieithog neu drwy gyfrwng Cymraeg o Lefel 1 i 3 ar draws y meysydd blaenoriaeth. “Mae ein cydlynwyr pwnc sy’n arbenigwyr profiadol yn eu meysydd wedi cydweithio gydag arbenigwyr e-ddysgu i sicrhau bod yr adnoddau sydd wedi eu datblygu yn cwrdd ag anghenion darlithwyr ac ymarferwyr yng Nghymru ac yn llenwi’r bylchau a adnabuwyd o ran diffyg adnoddau Cymraeg a dwyieithog.” I gefnogi prentisiaid yn benodol, mae’r Coleg wedi comisiynu “Prentis-iaith ar Lefel Dealltwriaeth”. Mae’r adnodd yn cefnogi hyfforddeion sydd yn meddu ar rywfaint o ddealltwriaeth o’r Gymraeg i ddatblygu eu sgiliau ymhellach ac yn dilyn llwyddiant y fersiwn wreiddiol, “Prentis-iaith ar Lefel Ymwybyddiaeth”, a gomisiynwyd yn flaenorol ar gyfer datblygu ymwybyddiaeth iaith sydd wedi cael ei lawrlwytho o’r Porth Adnoddau dros 11,000 o weithiau. Mae 14 o adnoddau wedi eu creu a’u diweddaru yn y maes Gofal Plant gan gynnwys Posteri Geirfa Ddwyieithog Gofal Plant. Yn ôl Joanne DeBurgh sy’n ddarlithydd Gofal Plant yng Ngholeg Penybont: “Rydyn ni wedi argraffu’r holl bosteri ar bapur A3 ac mae’n nhw wedi cael eu gosod ym mhob ystafell ddosbarth. Hefyd, yn yr adran Gofal Plant, mae copïau A5 wedi cael eu rhoi yn llyfrau'r myfyrwyr er mwyn helpu gydag unrhyw dasgau ble mae angen y termau yn y Gymraeg. “Mae pob adnodd wedi bod yn ddefnyddiol. Rydyn ni angen adnoddau dwyieithog gan nad oes gennym ni lawer o fyfyrwyr sydd yn dod o ysgolion neu deuluoedd Cymraeg.” Mae 16 o adnoddau wedi eu creu a’u diweddaru yn y maes Iechyd a Gofal. Yn ôl Moli Harrington sy’n ddarlithydd Iechyd a Gofal yng Ngholeg Merthyr Tudful: “Mae'n wych gweld bod y Coleg Cymraeg nid yn unig wedi comisiynu adnoddau o'r newydd, ond hefyd wedi cymryd yr amser i gasglu a diweddaru cyflwyniadau roedd staff y sector wedi'u creu yn barod. Mae rhannu adnoddau ymysg gwahanol Golegau yn hwyluso addysgu dwyieithog o fewn y maes Iechyd a Gofal ar draws Cymru ac yn rhoi mwy o amser i ni ganolbwyntio ar ein dysgwyr. Edrychaf ymlaen at weld pa adnoddau bydd yn cael eu rhoi ar Borth Adnoddau'r Coleg Cymraeg nesaf.” Mae 62 o adnoddau wedi eu creu a’u diweddaru yn y maes Gwasanaethau Cyhoeddus gan gynnwys 60 uned ddysgu rhyngweithiol. Yn ôl Carolann Healy sy’n ddarlithydd Gwasanaethau Cyhoeddus yng Ngholeg Sir Gâr: “Mae’n wych gweld bod fersiynau dwyieithog o adnoddau Gwasanaethau Cyhoeddus y BLC ar gael ac maen nhw wedi cael derbyniad da gan y myfyrwyr a’r darlithwyr. Mae’r Gymraeg nawr yn cryfhau ei hun fel iaith normal a naturiol yn ein colegau addysg bellach ac yn paratoi gweithlu sy’n ddwyieithog. Mae’r adnoddau yma hefyd yn ffordd o gryfhau sgiliau iaith myfyrwyr mewn meysydd newydd ac i rai sydd efallai heb ymarfer yr iaith ers dyddiau ysgol.” Mae 63 o adnoddau wedi eu creu a’u diweddaru yn y maes Amaeth gan gynnwys adnodd iechyd anifeiliaid ar y fferm a gafodd ei ddiweddaru. Yn ôl David John sy’n ddarlithydd Amaeth yng Ngholeg Penybont: “Mae'r adnoddau yn rhagorol ac yn help mawr yn y wers yn enwedig i gyflwyno pwnc newydd. Rydw i’n hoff iawn eich bod yn gallu toglo rhwng y Gymraeg a’r Saesneg yn hawdd.” Gellid dod o hyd i’r holl adnoddau newydd drwy ddilyn y ddolen isod.
Esboniadur Tirfesureg
Adnodd hawdd i'w ddefnyddio sy’n cynnwys diffiniadau ac esboniadau o dermau sy’n ymwneud â phwnc Tirfesureg. Mae’r adnodd ar gyfer nifer o wahanol ddefnyddwyr, gan gynnwys myfyrwyr prifysgol, dysgwyr mewn colegau addysg bellach a gweithwyr yn y sector adeiladu a thirfesureg. Bydd o fudd i’r sector cyhoeddus yng Nghymru o ran terminoleg sy’n berthnasol i gynlluniau datblygu lleol a cheisiadau cynllunio. Mae’r cofnodion wedi’u rhannu’n ddau gategori, sef tirfesureg pur a thirfesureg tir ac eiddo. Mae’r adnodd yn ffrwyth gwaith Adran Amgylchedd Adeiledig Prifysgol De Cymru.